rasdani/cohere-wikipedia-2023-11-yo · Datasets at Hugging Face

_id stringlengths 17 21	url stringlengths 32 377	title stringlengths 2 120	text stringlengths 100 2.76k
20231101.yo_3545_5	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	3. Ilé Sagbá: Nínú ìwádìí, mo rí I dájú pé omùtí ni enitó pèsè ilé yìí. Ìwádìí tún fi yé mi pé óní ojú igbá tí òmùtí yìí fi máańmu otí. Èyí tó jásí pé ó máa ń sa ìgbá mu otí. Bí orúko ìlé yìí se jeyo nì yìí. wón sì máa ńki àwon omo bíbí ìlé yìí ní “Sagbá mutí sàwo mùko, sa eni –rere bátan sa àgbààgbà bárìn, àwa òní bá enití kò sunwòn tan nílé tiwa.
20231101.yo_3545_6	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	4. Ilé ejilolá: Enìtó pèsè ilé yìí jé alágbède. Àwon alágbède ló sì máa ńjé “Eji” Èyí ló fá a kíkì wón ní “Ejíwándá ará ìlágbède”. Bí orúko ilé yìí se jeyo nì yí nípasè pipe ilé yìí ní Ejìlolá léyìn Olùpilèsè rè.
20231101.yo_3545_7	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	5. Ile onílù: Ìwádìí fi yé mi pé enitó pèsè ilé yìí yan ìlù lílù láàyò ó sì mu gégé bí isé. Èyí ló fà á tí wón fi ńpe ilé yìí ní ilé onílù.
20231101.yo_3545_8	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	6. Ile Alábe: Nínú ìwádìí mi, mo ríi dájú pé enitó pèsè ilé yìí máa ńkolà. Èyí ló fà á tí wón fi npe ilé yìí ní ilé alábe.
20231101.yo_3545_9	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	7. Ilé kéye: Enitó pèsè ilé yìí jé olóògùn háńhán tí ó máa ńkó eye àjá. Mo rí èyí gbó nínú ìwádìí mi. Ìdí ni yí tí a fi ńpé ìlé yìí ní ilé kéye dòní.
20231101.yo_3545_10	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	8. Ilé Olúkúnlé: Ìwádìí fi yé mi pé okùnrin pò jojo nínú ilé Olupilèsè yìí. Èyí tó fà á tí wón fi ńpe ní ilé olúkúnlé nítorí ìgbàgbó àwon Yorùbá pé “Olú” ni Okùnrin jé nínú omo.
20231101.yo_3545_11	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	9. Ilé búoyè: Ìwádìí fi yé mi pé omo oba ni àwon omo ilé Búoyè àti wípé àwon ni wón kókó dé ìlú Ìkirè. Enití ó kókó dé agbo-ilé yìí ni ìwádìí fi yé mi pé ó ńjé Búoyè. Èyí ló fà á tí wón fi ńpe ilé yìí ní ilé Búoyè.
20231101.yo_3545_12	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	10. Ilé sèsan: Okùnrin kan ti orúko rè ńjé Òbísèsan ni ìwádìí so pé ó te àdúgbò náà dó. Gégé bí olùpilèsè, wón ní láti máa pe àdúgbò ibití arákùnrin yìí ńgbé ní ilé sèsan ní ikékúrú.
20231101.yo_3545_13	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	11. Ilé Fáfióyè: Ìwádìí fi yé mi pé ifá ló fi enití ó kókó dé sí agbo ilé yìí je oyè. Èyí ló fà á tí won fi ńpé ilé yìí ní ilé Fáfióyè.
20231101.yo_3545_14	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	12. Ilé òjísé: Ìwádìí fihàn gbangba pé enitó pèsè ilé yìí jé olóyè kan pàtàkì tó máa ńjé isé pàtàkì fún Oba. Ìdì nì yí tí wón fi ńpe ilé yìí ní ilé òjísé.
20231101.yo_3545_15	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	13. Ilé Alusèkèrè: Ìwádìí fi yé mi pé alusèkèrè ni olùpìlèsè ìlé yìí. Èyí ló fà á tí wón fi ńpe ìlé yìí ni ilé Alusèkèrè.
20231101.yo_3545_16	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	14. Ile kósùn: Ìwádìí fi yé mi pé olùpìlèsè ilé yìí kì í páyà tàbí bèrù ní àkòkò tí rògbòdìyàn bá bé sílè láàrin ìlú. Ó máa ńsùn pèlú ìfòkànbalè lásìkò làásìgbò. Èyí ló fà á orúko ilé yìí “ilé kósùn-ko-nà-tán”.
20231101.yo_3545_17	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	15. Ilé olórìsàoko: Ìwádìí fi hàn mí pé òrìsàoko ni orìsà tí olùpilèsè ilé yìí máa ńbo. Èyí tó fa sáàbàbí orúko ilé yìí ILÉ OLÓRÌSÀOKO.
20231101.yo_3545_18	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	16. Ìyànà Ègbá: Ìwádìí fi hàn gbangba pé ni ìgbà ìwásè àwon ègbá pò jojo ni agbègbè yìí. Èyí ló fún ìyànà agbègbè yìí ní orúko Ìyànà Ègbá.
20231101.yo_3545_19	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	17. Ilé elékuru: Ìwádìí fi yé mi pé Olùpilèsè ilé yìí féràn láti máa bo Èsù. Òrìsà tí a mo oúnje rè sí èkuru. Èyí ló sì tún fà á tí olùpilèsè náà fi féran láti máa je èkuru. Ìdí nìyí ti ilé yìí fi ńjé ilé Elékuru.
20231101.yo_3545_20	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	18. Ilé Balógun: Ìwádìí fi yé mi pé enìtó kókó je balógun ni ìlí Ìkirè ló pèsè ìlé yìí. Èyí ló fà á ti ìlé yìí fi ńjé ilé Balógun.
20231101.yo_3545_21	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	19. Ilé Omódá: Ìwádìí fi hàn mí pé Oba lóni ìlú. Ibití omo oba fúnra rè dúró sí ni a mò sí Omódá ní ìlú Ìkìrè lónì í.
20231101.yo_3545_22	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	20. Ile Orí-Eérú: Àdúgbò kan ní ilú Ikìrè tí ìwádìí fi hàn pe eérú ti séyo láì mo ìdí rè ni à ńpè ní Orí-Eérú.
20231101.yo_3545_23	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	21. Ilé súnmóyè: Ìwádìí fi yé mi pé orúko arákùnrin tó pèsè àdúgbò yìí ni a mò sí súnmóyè. Eléyìí tí ó fa orúko àdùgbò yìí.
20231101.yo_3545_24	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	22. Ilé láàkoosìn: Ìwádìí fi yé mi pé olóyè kan tó ńjé Osìn wo ìlú Ìkirè wá fún àbèwò. Ibití Oba ti téwógbà á ni à ń pè ni láàkoosìn – Olá-kò-ko-osìn.
20231101.yo_3545_25	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	25. Ilé Késińjó: Ìwádìí fi yé mi pé bàbá kan máa ńso esin kan mólè ní àdúgbò yìí, esin náà sì máa ńjó lóòrèkórèè. Èyí ló fà á tí wón fi ńpe àdúgbò yìí ní késińjó.
20231101.yo_3545_26	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	26. Ilé Òkè Olá: Ìwádìí fi hàn mí pé gbogbo àwon tó ńgbé àdùgbò yìí lóní owó lówó ní ìgbà ìwásè. Èyí ló faa orúko rè yìí òkè olú. Wón máa ńki àwon ará àdúgbò yìí pé “Omo olá tó pò títí, Olá tí ò ní pèkun. Olá tí pò títí, Olá tí ò lábùkù.
20231101.yo_3545_27	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	27. Ilé Sábó: Ìwádìí fi hàn mí pé ìbití àwon Haúsá máa ńsábo sí tàbí tí àwon Haúsá tí máa ńse àtìpó ni à ń pè ní sábó.
20231101.yo_3545_28	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	29. Ilé Kúògbó: Ìwádìí fi hàn mí pé arákùnrin tó pilèsè ilé yìí jé ìríjú gbogbo ìlú. Àìsàn ńlá kan se tó béè gè tí won fi kó ilé ohílèkùn ńlá kan fún un gégé bí ifá se wí. Látàrí gbogbo èyí, ìwádìí fi yé mi pé ikú pàpà mulo. Èyí ló fà á ti wón fi ńpe ilé yìí ní ìlé ikú-kò-gbó-ìlèkùn.
20231101.yo_3545_29	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8	Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè	30. Ìlé pàràkòyí: Ìwádìí fi yé mi pé olórí àwon onísòwò ìlú tí orúko ńjé pàràkòyí ló pilèsè ilé yìí. Èyí ná fi máa ńki àwon omo ilé yìí ni “Pàràkòyí ògá-ìsòwò”.
20231101.yo_3546_0	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20Oy%C3%A9-%C3%88k%C3%ACt%C3%AC	Àwọn Àdúgbò Oyé-Èkìtì	ti ẹrin náà ku si iba ni wọn pe ni atẹba ẹni to pa erin náà ni ọlọta aburo ijise ibi ti wọn pa erin náà si ni wọn pe ni ijisẹ. Ijisẹ lo pa àwọn ara Ọyẹ wa lati ile ifẹ pe wọn ti ri ibi tí wọn magbe. Ijisẹ ni orisu ilu Ọyẹ lati ile-ifẹ wa.
20231101.yo_3546_1	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20Oy%C3%A9-%C3%88k%C3%ACt%C3%AC	Àwọn Àdúgbò Oyé-Èkìtì	Ibẹru:- Ọlota ni aburo Ijise lati ile ifẹ wa nígbati wọn de Ọyẹ iberu ati Ijisẹ wa yapa o sit un jẹ àdúgbò ti o bẹru ogun tàbí ija púpọ̀.
20231101.yo_3554_0	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cw%E1%BB%8D%CC%81%20%C3%ACtann%C3%A1	Ìwọ́ ìtanná	Ìwọ́ ìtanná tabi ìwọ́ iná ni bi àdìjọ ìtanná se n sàn kiri. Ẹyọ ìwọ̀n SI fun ìwọ́ iná ni ampere (A), to dọ́gba mọ́ sísàn kiri coulomb kan agbára iná ní ìsẹ́jú àáyá.
20231101.yo_3554_1	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cw%E1%BB%8D%CC%81%20%C3%ACtann%C3%A1	Ìwọ́ ìtanná	Iye ìwọ́ iná (ti a wọ̀n ní ampere) ti o n gba òdeojú (surface) kan kọ já ni iye agbára iná (ti a wọ̀n ní coulombs) ti o n sàn kiri l'òdeojú na láàrin àsìkò kan. Tí Q bá jẹ́ iye agbára iná tó kọ já l'òdeojú na láàrin àsìkò T, nípa bayi àriniye (average) ìwọ́ iná I jẹ́:
20231101.yo_3554_2	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cw%E1%BB%8D%CC%81%20%C3%ACtann%C3%A1	Ìwọ́ ìtanná	Tí a bá jẹ́ kí ìwọ̀n àsìkò T kí ó dín títí títí dé òdo, á nìí ìwọ́ iná ẹ̀kanáà (instantaneous) i(t) gẹ́gẹ́ bi:
20231101.yo_3554_3	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cw%E1%BB%8D%CC%81%20%C3%ACtann%C3%A1	Ìwọ́ ìtanná	Nínú àwọn wáyà onípánù (Agbéiná – electrical conductor) tí wón gba agbára iná láàyè, ogunlọ́gọ̀ àwon atanná (electron) ni wọ́n rìn kiri lọ́fẹ̀ẹ́lófòò (atanná ọ̀fẹ́). Àwọn atanná wọ̀nyí kò sopọ̀ mọ́ átọ́mù kankan.
20231101.yo_3554_4	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cw%E1%BB%8D%CC%81%20%C3%ACtann%C3%A1	Ìwọ́ ìtanná	Òfin Ohm n tọ́kasí ìbásepọ̀ tó wà láàrin ìgbanná (Voltage), ìwọ́ iná ati ìdinà iná (electrical resistance):
20231101.yo_3554_5	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cw%E1%BB%8D%CC%81%20%C3%ACtann%C3%A1	Ìwọ́ ìtanná	Àpẹrẹ ìwọ́ iná ti a le fojuri ni mọ̀nàmọ́ná (lightning) ati ìjì ojúòòrùn (solar wind). Bakana iwo ina ti a mọ̀ ni sisan atanna ninu okùn onírin, fun apere awon waya opo ina to n gbe ina lati ibikan de ibo miran ati awon waya kekeke ninu awon ero onina (electronics), ati bi atanna se n san koja ninu adena ina (resistor), sisan kiri ioni (ion) ninu bátìrì (battery) ati sisan kiri iho ninu agbeinadie (semiconductor).
20231101.yo_3554_6	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cw%E1%BB%8D%CC%81%20%C3%ACtann%C3%A1	Ìwọ́ ìtanná	Ìwọ́ iná n pese pápá gbéringbérin (magnetic field). A le wo papa gberigberin bii ọ̀pọ̀ ìlà to yi waya po.
20231101.yo_3555_0	https://yo.wikipedia.org/wiki/I%E1%B9%A3%E1%BA%B9%CC%81%E1%BA%B9%CC%80r%E1%BB%8D%20on%C3%ADtann%C3%A1	Iṣẹ́ẹ̀rọ onítanná	Iṣẹ́ẹ̀rọ onítanná (Electrical engineering) ni papa eko iseero to un da lori agbeka ati imulo itanna, isiseonina ati iseonigberingberin onina. Papa eko yi koko di ise sise ni opin orundun okandinlogun leyin isodidunadura telegrafu itanna ati ipese agbara onitanna. Loni o ti de oro bi agbara, isiseonina, awon sistemu ijannu, igbese alamioro ati awon ibanisoroelero.
20231101.yo_3555_1	https://yo.wikipedia.org/wiki/I%E1%B9%A3%E1%BA%B9%CC%81%E1%BA%B9%CC%80r%E1%BB%8D%20on%C3%ADtann%C3%A1	Iṣẹ́ẹ̀rọ onítanná	Iseero onitanna le tun je mo iseero onina. Iseero onitanna je gbigba pe o da lori awon isoro to je mo awon sistemu onitanna gbangba bi ifiranse agbara itanna ati ikojannu oko, nigbati iseero onina da lori agbeka awon sistemu onina kekere bi komputa ati awon asoyipo olodidi. Tabi, a le so pe awon oniseero onitanna unda ise won lori lilo itanna lati fi safiranse okun onitanna, nigbati awon oniseero onina unda ise won lori lilo itanna lati se igbese aroye. Loni, ko fi be si iyato larin awon mejeji nitori idagbasoke to ti ba isiseonina agbara.
20231101.yo_3555_2	https://yo.wikipedia.org/wiki/I%E1%B9%A3%E1%BA%B9%CC%81%E1%BA%B9%CC%80r%E1%BB%8D%20on%C3%ADtann%C3%A1	Iṣẹ́ẹ̀rọ onítanná	IEEE Global History Network A wiki-based site with many resources about the history of IEEE, its members, their professions and electrical and informational technologies and sciences.
20231101.yo_3555_3	https://yo.wikipedia.org/wiki/I%E1%B9%A3%E1%BA%B9%CC%81%E1%BA%B9%CC%80r%E1%BB%8D%20on%C3%ADtann%C3%A1	Iṣẹ́ẹ̀rọ onítanná	MIT OpenCourseWare In-depth look at Electrical Engineering with online courses featuring video lectures.
20231101.yo_3564_0	https://yo.wikipedia.org/wiki/N%E1%BB%8D%CC%81mb%C3%A0%20t%C3%ADk%C3%B2s%C3%AD	Nọ́mbà tíkòsí	Ninu imo Mathematiki, nọ́mbà tíkòsí (imaginary number) ni a mo si nomba tosoro ti alagbarameji (square) re je nomba gidi alapaosi. Rafael Bombelli ni o se itumo won ni odun 1572. Laye igbana ko seni to gba pe awon nomba ba hun wa, gege bi won se ro pe odo ati nomba apaosi ko si tabi ko wulo. Descartes ni o koko pe won be ninu iwe re isiro alawonile (La Geometrie]] lati fi re won sile
20231101.yo_3565_0	https://yo.wikipedia.org/wiki/N%E1%BB%8D%CC%81mb%C3%A0	Nọ́mbà	Nọ́mbà jẹ́ ohun afòyemò tó dúró fún iye tàbí ìwòn. Àmì-ìsojú fún nọ́mbà ní àn pé nì àmìnọ́mbà (numeral). Nì èdè ojojúmọ́, à n lo àwọn àmìnọ́mbà bí àkólé (fún àpẹrẹ nọ́mbà tẹlífònù, nọ́mbà ilé). Nínú ìmọ̀ ìṣirò ìtumò nọ́mbà tí s'àkomọ̀ àwọn nọ́mbà afóyemọ̀ bí idà (fraction), nọ́mbà apáòsì (negative), tíkòníònkà (transcendental) àti nọ́mbà tósòro (complex).
20231101.yo_3565_1	https://yo.wikipedia.org/wiki/N%E1%BB%8D%CC%81mb%C3%A0	Nọ́mbà	Àwọn ònà ìṣèṣirò nọ́mbà bí àropò, ìyokúrò, ìsodípúpò, àti ìṣepínpín ní a n sewadi wón nínú ẹ̀ka ìmọ̀ ìṣirò tí a mò sí aljebra afòyemọ̀ (abstract algebra), níbití a tí n sewadi àwọn ònà nọ́mbà afóyemọ̀ bí ẹgbẹ́ (group), òrùka (ring) àti pápá (field).
20231101.yo_3569_0	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%81lj%E1%BA%B9%CC%81br%C3%A0%20on%C3%ADgb%E1%BB%8Dr%E1%BB%8D	Áljẹ́brà onígbọrọ	Aljebra gbigboro (linear algebra) je eka imo isiro ti o ni se pelu imo nipa awon atokaona (vector), aaye atokaona (vector space), maapu gbigboro (linear map) ati awon ona-eto idogba gbigboro (system of linear equation). Aaye atokaona se pataki ninu imo isiro ayeodeoni, nipa bayi aljebra alatele wulo lopolopo ninu aljebra afoyemo ati agbeyewo alabase (functional analysis). O tun wulo gidigidi ninu awon sayensi aladabaye ati sayensi awujo nigba t'oje pe awon apere alainitele (nonlinear) se mu sunmo eyi to je alatele (linear).
20231101.yo_3569_1	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%81lj%E1%BA%B9%CC%81br%C3%A0%20on%C3%ADgb%E1%BB%8Dr%E1%BB%8D	Áljẹ́brà onígbọrọ	Itan aljebra ayeodeoni bere ni arin odun 1843 ati 1844. Ni odun 1843, William Rowan Hamilton (eni ti o koko soro nipa atokaona) se awari quaternions. Ni odun 1844, Hermann Grassmann ko iwe ni ede Germani pelu akole Die lineale Ausdehnungslehre. Arthur Cayley mu apotinomba (matrix) wa ni odun 1857. Ilana Cramer to n fihan wa bi a se le s'ojutu awon idogba iseyato abo (partial differential equation) lo so aljebra alatele di eko ti a n ko ni awon ile-eko giga. Fun apere, E.T. Copson ko pe:
20231101.yo_3569_2	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%81lj%E1%BA%B9%CC%81br%C3%A0%20on%C3%ADgb%E1%BB%8Dr%E1%BB%8D	Áljẹ́brà onígbọrọ	Ni odun 1922 ti mo di oluko kekere ni ile-eko giga Edinburgh, o yamilenu lati ri pe ilanaeto eko yato si ti ile-eko giga Oxford. Eka bi isodiodidi Lebesgue (Lebesgue integration), ero apotinomba (matrix theory), agbeyewo aminomba (numerical analysis), alawonile Riemannian (Riemannian geometry), lori awon eyi ti n ko mo nkankan nipa won.... E.T. Copson, Oro Isaju si Idogba Iseyato Abo, 1973
20231101.yo_3571_0	https://yo.wikipedia.org/wiki/Algebra	Algebra	Algebra (lati Larubawa: الجبر, romanized: al-jabr, lit. 'ijọpọ awọn ẹya ti o fọ, tito egungun') jẹ ọkan ninu awọn agbegbe gbooro ti mathimatiki. Ni aijọju, algebra jẹ ikẹkọ awọn aami mathematiki ati awọn ofin fun ifọwọyi awọn aami wọnyi; o jẹ okun isokan ti o fẹrẹẹ jẹ gbogbo mathematiki.
20231101.yo_3571_1	https://yo.wikipedia.org/wiki/Algebra	Algebra	Oruko aljebra wa lati inu iwe ti onimo isiro ara ile Persia, Muhammad bin Mūsā al-Khwārizmī ko pelu akole (ni ede arabu كتاب الجبر والمقابلة) Al-Kitab al-Jabr wa-l-Muqabala (to tumosi Iwe ekunrere fun isesiro nipa sisetan ati sisebamu). Eyi fi ona isojutu fun awon idogba alatele ati idogba alagbarameji han.
20231101.yo_3572_0	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Ct%E1%BA%B9%CC%80l%C3%A9nt%E1%BA%B9%CC%80l%C3%A9%20Cauchy	Ìtẹ̀léntẹ̀lé Cauchy	Ninu imo isiro, itelentele Cauchy, ti a s'oloruko fun Augustin Cauchy, je itelentele ti awon afida (element) re n sunmo ara won bi itelentele ohun ba se n po si. Ni soki, ti a ba jusile nomba pato afida lati ibere itelentele ohun, a le so ijinnasi togaju larin afida meji di kekere bo ba se wu wa.
20231101.yo_3572_1	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Ct%E1%BA%B9%CC%80l%C3%A9nt%E1%BA%B9%CC%80l%C3%A9%20Cauchy	Ìtẹ̀léntẹ̀lé Cauchy	fun nomba gidi je ti Cauchy, ti fun gbogbo nomba gidi alapaotun ti r > 0, nomba odidi N alapaotun yio wa fun won to je pe fun gbogbo awon nomba odidi m, n>N a ni
20231101.yo_3573_0	https://yo.wikipedia.org/wiki/An%C3%ADgunm%E1%BA%B9%CC%81ta	Anígunmẹ́ta	Anigunmeta (triangle) je okan ninu ipilese irisi aniwonile: anigunpupo (polygon) pelu elenusonso (vertex) meta ati egbe meta ti won apa ila (line segment) gbooro. Irisi yi lo mu eka imo isiro ti a mo si Iwon anigunmeta (trigonometry) wa. Eyi fihan wa bi o se se pataki to.
20231101.yo_3575_0	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%92b%C3%ACr%C3%ADpo	Òbìrípo	Ninu mathimatiki òbìrípo (Circle) pelu arin C ati ilatotan r, je irisi aniwonile to je akojopo awon ojuami ati ijinasi won si arin ti a n pe ni ilatotan (radius).
20231101.yo_3575_1	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%92b%C3%ACr%C3%ADpo	Òbìrípo	Iyipo je Ila-alajapo (curve)ti o ti; ti o si pin pepe si apa inu ati ode. Ibu re ni a mo si ayika (circumference). Inu re ni a n pe ni abọ́ (disk). Ọfà (arc) si ni apa iwapapo pato kan lori iyipo na.
20231101.yo_3575_2	https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%92b%C3%ACr%C3%ADpo	Òbìrípo	Ti a ba ni ona ipoidojuko x-y, iyipo to ni arin ni (a, b) ati ilatotan r je akojopo gbogbo ojuami (x, y) to fi je pe
20231101.yo_3733_0	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	752 BC – Romulus, first king of Rome, celebrates the first Roman triumph after his victory over the Caeninenses, following The Rape of the Sabine Women.
20231101.yo_3733_1	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	86 BC – Lucius Cornelius Sulla, at the head of a Roman Republic army, enters Athens, removing the tyrant Aristion who was supported by troops of Mithridates VI of Pontus.
20231101.yo_3733_2	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	293 – Roman Emperors Diocletian and Maximian appoint Constantius Chlorus and Galerius as Caesares, thus beginning the Tetrarchy.
20231101.yo_3733_3	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	317 – Crispus and Constantine II, sons of Roman Emperor Constantine I, and Licinius Iunior, son of Emperor Licinius, are made Caesares
20231101.yo_3733_4	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1457 – The Unitas Fratrum is established in the village of Kunvald, on the Bohemian-Moravian borderland. It is to date the second oldest Protestant denomination.
20231101.yo_3733_5	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1562 – 23 Huguenots are massacred by Catholics in Wassy, France, marking the start of the French Wars of Religion.
20231101.yo_3733_6	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1628 – Writs issued in February by Charles I of England mandate that every county in England (not just seaport towns) pay ship tax by this date.
20231101.yo_3733_7	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1633 – Samuel de Champlain reclaims his role as commander of New France on behalf of Cardinal Richelieu.
20231101.yo_3733_8	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1642 – Georgeana, Massachusetts (now known as York, Maine), becomes the first incorporated city in the United States.
20231101.yo_3733_9	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1692 – Sarah Good, Sarah Osborne and Tituba are brought before local magistrates in Salem Village, Massachusetts, beginning what would become known as the Salem witch trials.
20231101.yo_3733_10	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1700 – Sweden introduces its own Swedish calendar, in an attempt to gradually merge into the Gregorian calendar, reverts to the Julian calendar on this date in 1712, and introduces the Gregorian Calendar on this date in 1753.
20231101.yo_3733_11	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1836 – A convention of delegates from 57 Texas communities convenes in Washington-on-the-Brazos, Texas, to deliberate independence from Mexico.
20231101.yo_3733_12	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1845 – President John Tyler signs a bill authorizing the United States to annex the Republic of Texas.
20231101.yo_3733_13	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1852 – Archibald William Montgomerie, 13th Earl of Eglinton is appointed Lord Lieutenant of Ireland.
20231101.yo_3733_14	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1854 – German psychologist Friedrich Eduard Beneke disappears; two years later his remains are found in a canal near Charlottenburg.
20231101.yo_3733_15	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1867 – Nebraska becomes the 37th U.S. state; Lancaster, Nebraska is renamed Lincoln and becomes the state capital.
20231101.yo_3733_16	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1870 – Marshal F.S. López dies during the Battle of Cerro Corá thus marking the end of the War of the Triple Alliance.
20231101.yo_3733_17	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1873 – E. Remington and Sons in Ilion, New York begins production of the first practical typewriter.
20231101.yo_3733_18	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1896 – Battle of Adowa: an Ethiopian army defeats an outnumbered Italian force, ending the First Italo–Ethiopian War.
20231101.yo_3733_19	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1910 – The worst avalanche in United States history buries a Great Northern Railway train in northeastern King County, Washington, killing 96 people.
20231101.yo_3733_20	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1936 – A strike occurs aboard the S.S. California, leading to the demise of the International Seamen's Union and the creation of the National Maritime Union.
20231101.yo_3733_21	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1939 – Trans-Canada Air Lines (forerunner of Air Canada) begins transcontinental operations (between Vancouver and Montreal).
20231101.yo_3733_22	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1941 – W47NV (now known as WSM-FM) begins operations in Nashville, Tennessee becoming the first FM radio station in the U.S..
20231101.yo_3733_23	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1950 – Cold War: Klaus Fuchs is convicted of spying for the Soviet Union by disclosing top secret atomic bomb data.
20231101.yo_3733_24	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1954 – Nuclear testing: The Castle Bravo, a 15-megaton hydrogen bomb, is detonated on Bikini Atoll in the Pacific Ocean, resulting in the worst radioactive contamination ever caused by the United States.
20231101.yo_3733_25	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1954 – Puerto Rican nationalists attack the United States Capitol building, injuring five Representatives.
20231101.yo_3733_26	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1956 – The International Air Transport Association finalizes a draft of the Radiotelephony spelling alphabet for the International Civil Aviation Organization.
20231101.yo_3733_27	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1958 – Samuel Alphonsus Stritch, is appointed Pro-Prefect of the Propagation of Faith and thus becomes the first American member of the Roman Curia.
20231101.yo_3733_28	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1958 – Turkish passenger ship Uskudar capsizes and sinks at Izmit Bay, Kocaeli, Turkey, killing at least 300.
20231101.yo_3733_29	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1964 – Villarrica Volcano begins a strombolian eruption causing lahas that destroy half of the town of Coñaripe.
20231101.yo_3733_30	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1966 – Venera 3 Soviet space probe crashes on Venus becoming the first spacecraft to land on another planet's surface.
20231101.yo_3733_31	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1971 – A bomb explodes in a men's room in the United States Capitol: the Weather Underground claims responsibility.
20231101.yo_3733_32	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1971 – President of Pakistan Yahya Khan indefinitely postpones the pending national assembly session, precipitating massive civil disobedience in East Pakistan.
20231101.yo_3733_33	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1972 – The Thai province of Yasothon is created after being split off from the Ubon Ratchathani province.
20231101.yo_3733_34	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1973 – Black September storms the Saudi embassy in Khartoum, Sudan, resulting in the assassination of three Western hostages.
20231101.yo_3733_35	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1974 – Watergate scandal: Seven are indicted for their role in the Watergate break-in and charged with conspiracy to obstruct justice.
20231101.yo_3733_36	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1981 – Provisional Irish Republican Army member Bobby Sands begins his hunger strike in HM Prison Maze.
20231101.yo_3733_37	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1989 – The United States becomes a member of the Berne Convention for the Protection of Literary and Artistic Works.
20231101.yo_3733_38	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1990 – Steve Jackson Games is raided by the United States Secret Service, prompting the later formation of the Electronic Frontier Foundation.
20231101.yo_3733_39	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1992 – Bosnia and Herzegovina declares its independence from Socialist Federal Republic of Yugoslavia.
20231101.yo_3733_40	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1995 – Prime Minister of Poland Waldemar Pawlak resigns from parliament and is replaced by ex-communist Józef Oleksy.
20231101.yo_3733_41	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	2002 – The Envisat environmental satellite successfully reaches an orbit 800 kilometers (500 miles) above the Earth on its 11th launch, carrying the heaviest payload to date at 8500 kilograms (9.5 tons).
20231101.yo_3733_42	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	2003 – Management of the United States Customs Service and the United States Secret Service move to the United States Department of Homeland Security.
20231101.yo_3733_43	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	2007 – Tornadoes break out across the southern United States, killing at least 20; eight of the deaths are at a high school in Enterprise, Alabama.
20231101.yo_3733_44	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	2007 – "Squatters" are evicted from Ungdomshuset in Copenhagen, Denmark, provoking the March 2007 Denmark Riots.
20231101.yo_3733_45	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	2008 – The Armenian police clashed with peaceful opposition rally protesting against allegedly fraudulent presidential elections 2008 killing at least 10 people.
20231101.yo_3733_46	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1807 – Wilford Woodruff, fourth president of The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints (d. 1898)
20231101.yo_3733_47	https://yo.wikipedia.org/wiki/1%20March	1 March	1995 – Georges J.F. Kohler, German biologist, recipient of the Nobel Prize in Physiology or Medicine (b. 1946)

20231101.yo_3545_5

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

3. Ilé Sagbá: Nínú ìwádìí, mo rí I dájú pé omùtí ni enitó pèsè ilé yìí. Ìwádìí tún fi yé mi pé óní ojú igbá tí òmùtí yìí fi máańmu otí. Èyí tó jásí pé ó máa ń sa ìgbá mu otí. Bí orúko ìlé yìí se jeyo nì yìí. wón sì máa ńki àwon omo bíbí ìlé yìí ní “Sagbá mutí sàwo mùko, sa eni –rere bátan sa àgbààgbà bárìn, àwa òní bá enití kò sunwòn tan nílé tiwa.

20231101.yo_3545_6

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

4. Ilé ejilolá: Enìtó pèsè ilé yìí jé alágbède. Àwon alágbède ló sì máa ńjé “Eji” Èyí ló fá a kíkì wón ní “Ejíwándá ará ìlágbède”. Bí orúko ilé yìí se jeyo nì yí nípasè pipe ilé yìí ní Ejìlolá léyìn Olùpilèsè rè.

20231101.yo_3545_7

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

5. Ile onílù: Ìwádìí fi yé mi pé enitó pèsè ilé yìí yan ìlù lílù láàyò ó sì mu gégé bí isé. Èyí ló fà á tí wón fi ńpe ilé yìí ní ilé onílù.

20231101.yo_3545_8

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

6. Ile Alábe: Nínú ìwádìí mi, mo ríi dájú pé enitó pèsè ilé yìí máa ńkolà. Èyí ló fà á tí wón fi npe ilé yìí ní ilé alábe.

20231101.yo_3545_9

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

7. Ilé kéye: Enitó pèsè ilé yìí jé olóògùn háńhán tí ó máa ńkó eye àjá. Mo rí èyí gbó nínú ìwádìí mi. Ìdí ni yí tí a fi ńpé ìlé yìí ní ilé kéye dòní.

20231101.yo_3545_10

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

8. Ilé Olúkúnlé: Ìwádìí fi yé mi pé okùnrin pò jojo nínú ilé Olupilèsè yìí. Èyí tó fà á tí wón fi ńpe ní ilé olúkúnlé nítorí ìgbàgbó àwon Yorùbá pé “Olú” ni Okùnrin jé nínú omo.

20231101.yo_3545_11

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

9. Ilé búoyè: Ìwádìí fi yé mi pé omo oba ni àwon omo ilé Búoyè àti wípé àwon ni wón kókó dé ìlú Ìkirè. Enití ó kókó dé agbo-ilé yìí ni ìwádìí fi yé mi pé ó ńjé Búoyè. Èyí ló fà á tí wón fi ńpe ilé yìí ní ilé Búoyè.

20231101.yo_3545_12

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

10. Ilé sèsan: Okùnrin kan ti orúko rè ńjé Òbísèsan ni ìwádìí so pé ó te àdúgbò náà dó. Gégé bí olùpilèsè, wón ní láti máa pe àdúgbò ibití arákùnrin yìí ńgbé ní ilé sèsan ní ikékúrú.

20231101.yo_3545_13

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

11. Ilé Fáfióyè: Ìwádìí fi yé mi pé ifá ló fi enití ó kókó dé sí agbo ilé yìí je oyè. Èyí ló fà á tí won fi ńpé ilé yìí ní ilé Fáfióyè.

20231101.yo_3545_14

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

12. Ilé òjísé: Ìwádìí fihàn gbangba pé enitó pèsè ilé yìí jé olóyè kan pàtàkì tó máa ńjé isé pàtàkì fún Oba. Ìdì nì yí tí wón fi ńpe ilé yìí ní ilé òjísé.

20231101.yo_3545_15

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

13. Ilé Alusèkèrè: Ìwádìí fi yé mi pé alusèkèrè ni olùpìlèsè ìlé yìí. Èyí ló fà á tí wón fi ńpe ìlé yìí ni ilé Alusèkèrè.

20231101.yo_3545_16

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

14. Ile kósùn: Ìwádìí fi yé mi pé olùpìlèsè ilé yìí kì í páyà tàbí bèrù ní àkòkò tí rògbòdìyàn bá bé sílè láàrin ìlú. Ó máa ńsùn pèlú ìfòkànbalè lásìkò làásìgbò. Èyí ló fà á orúko ilé yìí “ilé kósùn-ko-nà-tán”.

20231101.yo_3545_17

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

15. Ilé olórìsàoko: Ìwádìí fi hàn mí pé òrìsàoko ni orìsà tí olùpilèsè ilé yìí máa ńbo. Èyí tó fa sáàbàbí orúko ilé yìí ILÉ OLÓRÌSÀOKO.

20231101.yo_3545_18

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

16. Ìyànà Ègbá: Ìwádìí fi hàn gbangba pé ni ìgbà ìwásè àwon ègbá pò jojo ni agbègbè yìí. Èyí ló fún ìyànà agbègbè yìí ní orúko Ìyànà Ègbá.

20231101.yo_3545_19

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

17. Ilé elékuru: Ìwádìí fi yé mi pé Olùpilèsè ilé yìí féràn láti máa bo Èsù. Òrìsà tí a mo oúnje rè sí èkuru. Èyí ló sì tún fà á tí olùpilèsè náà fi féran láti máa je èkuru. Ìdí nìyí ti ilé yìí fi ńjé ilé Elékuru.

20231101.yo_3545_20

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

18. Ilé Balógun: Ìwádìí fi yé mi pé enìtó kókó je balógun ni ìlí Ìkirè ló pèsè ìlé yìí. Èyí ló fà á ti ìlé yìí fi ńjé ilé Balógun.

20231101.yo_3545_21

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

19. Ilé Omódá: Ìwádìí fi hàn mí pé Oba lóni ìlú. Ibití omo oba fúnra rè dúró sí ni a mò sí Omódá ní ìlú Ìkìrè lónì í.

20231101.yo_3545_22

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

20. Ile Orí-Eérú: Àdúgbò kan ní ilú Ikìrè tí ìwádìí fi hàn pe eérú ti séyo láì mo ìdí rè ni à ńpè ní Orí-Eérú.

20231101.yo_3545_23

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

21. Ilé súnmóyè: Ìwádìí fi yé mi pé orúko arákùnrin tó pèsè àdúgbò yìí ni a mò sí súnmóyè. Eléyìí tí ó fa orúko àdùgbò yìí.

20231101.yo_3545_24

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

22. Ilé láàkoosìn: Ìwádìí fi yé mi pé olóyè kan tó ńjé Osìn wo ìlú Ìkirè wá fún àbèwò. Ibití Oba ti téwógbà á ni à ń pè ni láàkoosìn – Olá-kò-ko-osìn.

20231101.yo_3545_25

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

25. Ilé Késińjó: Ìwádìí fi yé mi pé bàbá kan máa ńso esin kan mólè ní àdúgbò yìí, esin náà sì máa ńjó lóòrèkórèè. Èyí ló fà á tí wón fi ńpe àdúgbò yìí ní késińjó.

20231101.yo_3545_26

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

26. Ilé Òkè Olá: Ìwádìí fi hàn mí pé gbogbo àwon tó ńgbé àdùgbò yìí lóní owó lówó ní ìgbà ìwásè. Èyí ló faa orúko rè yìí òkè olú. Wón máa ńki àwon ará àdúgbò yìí pé “Omo olá tó pò títí, Olá tí ò ní pèkun. Olá tí pò títí, Olá tí ò lábùkù.

20231101.yo_3545_27

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

27. Ilé Sábó: Ìwádìí fi hàn mí pé ìbití àwon Haúsá máa ńsábo sí tàbí tí àwon Haúsá tí máa ńse àtìpó ni à ń pè ní sábó.

20231101.yo_3545_28

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

29. Ilé Kúògbó: Ìwádìí fi hàn mí pé arákùnrin tó pilèsè ilé yìí jé ìríjú gbogbo ìlú. Àìsàn ńlá kan se tó béè gè tí won fi kó ilé ohílèkùn ńlá kan fún un gégé bí ifá se wí. Látàrí gbogbo èyí, ìwádìí fi yé mi pé ikú pàpà mulo. Èyí ló fà á ti wón fi ńpe ilé yìí ní ìlé ikú-kò-gbó-ìlèkùn.

20231101.yo_3545_29

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%A0d%C3%BAgb%C3%B2%20%C3%ACl%C3%BA%20%C3%8Ckir%C3%A8

Àwọn àdúgbò ìlú Ìkirè

30. Ìlé pàràkòyí: Ìwádìí fi yé mi pé olórí àwon onísòwò ìlú tí orúko ńjé pàràkòyí ló pilèsè ilé yìí. Èyí ná fi máa ńki àwon omo ilé yìí ni “Pàràkòyí ògá-ìsòwò”.

20231101.yo_3546_0

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20Oy%C3%A9-%C3%88k%C3%ACt%C3%AC

Àwọn Àdúgbò Oyé-Èkìtì

ti ẹrin náà ku si iba ni wọn pe ni atẹba ẹni to pa erin náà ni ọlọta aburo ijise ibi ti wọn pa erin náà si ni wọn pe ni ijisẹ. Ijisẹ lo pa àwọn ara Ọyẹ wa lati ile ifẹ pe wọn ti ri ibi tí wọn magbe. Ijisẹ ni orisu ilu Ọyẹ lati ile-ifẹ wa.

20231101.yo_3546_1

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20Oy%C3%A9-%C3%88k%C3%ACt%C3%AC

Àwọn Àdúgbò Oyé-Èkìtì

Ibẹru:- Ọlota ni aburo Ijise lati ile ifẹ wa nígbati wọn de Ọyẹ iberu ati Ijisẹ wa yapa o sit un jẹ àdúgbò ti o bẹru ogun tàbí ija púpọ̀.

20231101.yo_3554_0

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cw%E1%BB%8D%CC%81%20%C3%ACtann%C3%A1

Ìwọ́ ìtanná

Ìwọ́ ìtanná tabi ìwọ́ iná ni bi àdìjọ ìtanná se n sàn kiri. Ẹyọ ìwọ̀n SI fun ìwọ́ iná ni ampere (A), to dọ́gba mọ́ sísàn kiri coulomb kan agbára iná ní ìsẹ́jú àáyá.

20231101.yo_3554_1

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cw%E1%BB%8D%CC%81%20%C3%ACtann%C3%A1

Ìwọ́ ìtanná

Iye ìwọ́ iná (ti a wọ̀n ní ampere) ti o n gba òdeojú (surface) kan kọ já ni iye agbára iná (ti a wọ̀n ní coulombs) ti o n sàn kiri l'òdeojú na láàrin àsìkò kan. Tí Q bá jẹ́ iye agbára iná tó kọ já l'òdeojú na láàrin àsìkò T, nípa bayi àriniye (average) ìwọ́ iná I jẹ́:

20231101.yo_3554_2

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cw%E1%BB%8D%CC%81%20%C3%ACtann%C3%A1

Ìwọ́ ìtanná

Tí a bá jẹ́ kí ìwọ̀n àsìkò T kí ó dín títí títí dé òdo, á nìí ìwọ́ iná ẹ̀kanáà (instantaneous) i(t) gẹ́gẹ́ bi:

20231101.yo_3554_3

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cw%E1%BB%8D%CC%81%20%C3%ACtann%C3%A1

Ìwọ́ ìtanná

Nínú àwọn wáyà onípánù (Agbéiná – electrical conductor) tí wón gba agbára iná láàyè, ogunlọ́gọ̀ àwon atanná (electron) ni wọ́n rìn kiri lọ́fẹ̀ẹ́lófòò (atanná ọ̀fẹ́). Àwọn atanná wọ̀nyí kò sopọ̀ mọ́ átọ́mù kankan.

20231101.yo_3554_4

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cw%E1%BB%8D%CC%81%20%C3%ACtann%C3%A1

Ìwọ́ ìtanná

Òfin Ohm n tọ́kasí ìbásepọ̀ tó wà láàrin ìgbanná (Voltage), ìwọ́ iná ati ìdinà iná (electrical resistance):

20231101.yo_3554_5

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cw%E1%BB%8D%CC%81%20%C3%ACtann%C3%A1

Ìwọ́ ìtanná

Àpẹrẹ ìwọ́ iná ti a le fojuri ni mọ̀nàmọ́ná (lightning) ati ìjì ojúòòrùn (solar wind). Bakana iwo ina ti a mọ̀ ni sisan atanna ninu okùn onírin, fun apere awon waya opo ina to n gbe ina lati ibikan de ibo miran ati awon waya kekeke ninu awon ero onina (electronics), ati bi atanna se n san koja ninu adena ina (resistor), sisan kiri ioni (ion) ninu bátìrì (battery) ati sisan kiri iho ninu agbeinadie (semiconductor).

20231101.yo_3554_6

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cw%E1%BB%8D%CC%81%20%C3%ACtann%C3%A1

Ìwọ́ ìtanná

Ìwọ́ iná n pese pápá gbéringbérin (magnetic field). A le wo papa gberigberin bii ọ̀pọ̀ ìlà to yi waya po.

20231101.yo_3555_0

https://yo.wikipedia.org/wiki/I%E1%B9%A3%E1%BA%B9%CC%81%E1%BA%B9%CC%80r%E1%BB%8D%20on%C3%ADtann%C3%A1

Iṣẹ́ẹ̀rọ onítanná

Iṣẹ́ẹ̀rọ onítanná (Electrical engineering) ni papa eko iseero to un da lori agbeka ati imulo itanna, isiseonina ati iseonigberingberin onina. Papa eko yi koko di ise sise ni opin orundun okandinlogun leyin isodidunadura telegrafu itanna ati ipese agbara onitanna. Loni o ti de oro bi agbara, isiseonina, awon sistemu ijannu, igbese alamioro ati awon ibanisoroelero.

20231101.yo_3555_1

https://yo.wikipedia.org/wiki/I%E1%B9%A3%E1%BA%B9%CC%81%E1%BA%B9%CC%80r%E1%BB%8D%20on%C3%ADtann%C3%A1

Iṣẹ́ẹ̀rọ onítanná

Iseero onitanna le tun je mo iseero onina. Iseero onitanna je gbigba pe o da lori awon isoro to je mo awon sistemu onitanna gbangba bi ifiranse agbara itanna ati ikojannu oko, nigbati iseero onina da lori agbeka awon sistemu onina kekere bi komputa ati awon asoyipo olodidi. Tabi, a le so pe awon oniseero onitanna unda ise won lori lilo itanna lati fi safiranse okun onitanna, nigbati awon oniseero onina unda ise won lori lilo itanna lati se igbese aroye. Loni, ko fi be si iyato larin awon mejeji nitori idagbasoke to ti ba isiseonina agbara.

20231101.yo_3555_2

https://yo.wikipedia.org/wiki/I%E1%B9%A3%E1%BA%B9%CC%81%E1%BA%B9%CC%80r%E1%BB%8D%20on%C3%ADtann%C3%A1

Iṣẹ́ẹ̀rọ onítanná

IEEE Global History Network A wiki-based site with many resources about the history of IEEE, its members, their professions and electrical and informational technologies and sciences.

20231101.yo_3555_3

https://yo.wikipedia.org/wiki/I%E1%B9%A3%E1%BA%B9%CC%81%E1%BA%B9%CC%80r%E1%BB%8D%20on%C3%ADtann%C3%A1

Iṣẹ́ẹ̀rọ onítanná

MIT OpenCourseWare In-depth look at Electrical Engineering with online courses featuring video lectures.

20231101.yo_3564_0

https://yo.wikipedia.org/wiki/N%E1%BB%8D%CC%81mb%C3%A0%20t%C3%ADk%C3%B2s%C3%AD

Nọ́mbà tíkòsí

Ninu imo Mathematiki, nọ́mbà tíkòsí (imaginary number) ni a mo si nomba tosoro ti alagbarameji (square) re je nomba gidi alapaosi. Rafael Bombelli ni o se itumo won ni odun 1572. Laye igbana ko seni to gba pe awon nomba ba hun wa, gege bi won se ro pe odo ati nomba apaosi ko si tabi ko wulo. Descartes ni o koko pe won be ninu iwe re isiro alawonile (La Geometrie]] lati fi re won sile

20231101.yo_3565_0

https://yo.wikipedia.org/wiki/N%E1%BB%8D%CC%81mb%C3%A0

Nọ́mbà

Nọ́mbà jẹ́ ohun afòyemò tó dúró fún iye tàbí ìwòn. Àmì-ìsojú fún nọ́mbà ní àn pé nì àmìnọ́mbà (numeral). Nì èdè ojojúmọ́, à n lo àwọn àmìnọ́mbà bí àkólé (fún àpẹrẹ nọ́mbà tẹlífònù, nọ́mbà ilé). Nínú ìmọ̀ ìṣirò ìtumò nọ́mbà tí s'àkomọ̀ àwọn nọ́mbà afóyemọ̀ bí idà (fraction), nọ́mbà apáòsì (negative), tíkòníònkà (transcendental) àti nọ́mbà tósòro (complex).

20231101.yo_3565_1

https://yo.wikipedia.org/wiki/N%E1%BB%8D%CC%81mb%C3%A0

Nọ́mbà

Àwọn ònà ìṣèṣirò nọ́mbà bí àropò, ìyokúrò, ìsodípúpò, àti ìṣepínpín ní a n sewadi wón nínú ẹ̀ka ìmọ̀ ìṣirò tí a mò sí aljebra afòyemọ̀ (abstract algebra), níbití a tí n sewadi àwọn ònà nọ́mbà afóyemọ̀ bí ẹgbẹ́ (group), òrùka (ring) àti pápá (field).

20231101.yo_3569_0

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%81lj%E1%BA%B9%CC%81br%C3%A0%20on%C3%ADgb%E1%BB%8Dr%E1%BB%8D

Áljẹ́brà onígbọrọ

Aljebra gbigboro (linear algebra) je eka imo isiro ti o ni se pelu imo nipa awon atokaona (vector), aaye atokaona (vector space), maapu gbigboro (linear map) ati awon ona-eto idogba gbigboro (system of linear equation). Aaye atokaona se pataki ninu imo isiro ayeodeoni, nipa bayi aljebra alatele wulo lopolopo ninu aljebra afoyemo ati agbeyewo alabase (functional analysis). O tun wulo gidigidi ninu awon sayensi aladabaye ati sayensi awujo nigba t'oje pe awon apere alainitele (nonlinear) se mu sunmo eyi to je alatele (linear).

20231101.yo_3569_1

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%81lj%E1%BA%B9%CC%81br%C3%A0%20on%C3%ADgb%E1%BB%8Dr%E1%BB%8D

Áljẹ́brà onígbọrọ

Itan aljebra ayeodeoni bere ni arin odun 1843 ati 1844. Ni odun 1843, William Rowan Hamilton (eni ti o koko soro nipa atokaona) se awari quaternions. Ni odun 1844, Hermann Grassmann ko iwe ni ede Germani pelu akole Die lineale Ausdehnungslehre. Arthur Cayley mu apotinomba (matrix) wa ni odun 1857. Ilana Cramer to n fihan wa bi a se le s'ojutu awon idogba iseyato abo (partial differential equation) lo so aljebra alatele di eko ti a n ko ni awon ile-eko giga. Fun apere, E.T. Copson ko pe:

20231101.yo_3569_2

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%81lj%E1%BA%B9%CC%81br%C3%A0%20on%C3%ADgb%E1%BB%8Dr%E1%BB%8D

Áljẹ́brà onígbọrọ

Ni odun 1922 ti mo di oluko kekere ni ile-eko giga Edinburgh, o yamilenu lati ri pe ilanaeto eko yato si ti ile-eko giga Oxford. Eka bi isodiodidi Lebesgue (Lebesgue integration), ero apotinomba (matrix theory), agbeyewo aminomba (numerical analysis), alawonile Riemannian (Riemannian geometry), lori awon eyi ti n ko mo nkankan nipa won.... E.T. Copson, Oro Isaju si Idogba Iseyato Abo, 1973

20231101.yo_3571_0

https://yo.wikipedia.org/wiki/Algebra

Algebra

Algebra (lati Larubawa: الجبر, romanized: al-jabr, lit. 'ijọpọ awọn ẹya ti o fọ, tito egungun') jẹ ọkan ninu awọn agbegbe gbooro ti mathimatiki. Ni aijọju, algebra jẹ ikẹkọ awọn aami mathematiki ati awọn ofin fun ifọwọyi awọn aami wọnyi; o jẹ okun isokan ti o fẹrẹẹ jẹ gbogbo mathematiki.

20231101.yo_3571_1

https://yo.wikipedia.org/wiki/Algebra

Algebra

Oruko aljebra wa lati inu iwe ti onimo isiro ara ile Persia, Muhammad bin Mūsā al-Khwārizmī ko pelu akole (ni ede arabu كتاب الجبر والمقابلة) Al-Kitab al-Jabr wa-l-Muqabala (to tumosi Iwe ekunrere fun isesiro nipa sisetan ati sisebamu). Eyi fi ona isojutu fun awon idogba alatele ati idogba alagbarameji han.

20231101.yo_3572_0

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Ct%E1%BA%B9%CC%80l%C3%A9nt%E1%BA%B9%CC%80l%C3%A9%20Cauchy

Ìtẹ̀léntẹ̀lé Cauchy

Ninu imo isiro, itelentele Cauchy, ti a s'oloruko fun Augustin Cauchy, je itelentele ti awon afida (element) re n sunmo ara won bi itelentele ohun ba se n po si. Ni soki, ti a ba jusile nomba pato afida lati ibere itelentele ohun, a le so ijinnasi togaju larin afida meji di kekere bo ba se wu wa.

20231101.yo_3572_1

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Ct%E1%BA%B9%CC%80l%C3%A9nt%E1%BA%B9%CC%80l%C3%A9%20Cauchy

Ìtẹ̀léntẹ̀lé Cauchy

fun nomba gidi je ti Cauchy, ti fun gbogbo nomba gidi alapaotun ti r > 0, nomba odidi N alapaotun yio wa fun won to je pe fun gbogbo awon nomba odidi m, n>N a ni

20231101.yo_3573_0

https://yo.wikipedia.org/wiki/An%C3%ADgunm%E1%BA%B9%CC%81ta

Anígunmẹ́ta

Anigunmeta (triangle) je okan ninu ipilese irisi aniwonile: anigunpupo (polygon) pelu elenusonso (vertex) meta ati egbe meta ti won apa ila (line segment) gbooro. Irisi yi lo mu eka imo isiro ti a mo si Iwon anigunmeta (trigonometry) wa. Eyi fihan wa bi o se se pataki to.

20231101.yo_3575_0

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%92b%C3%ACr%C3%ADpo

Òbìrípo

Ninu mathimatiki òbìrípo (Circle) pelu arin C ati ilatotan r, je irisi aniwonile to je akojopo awon ojuami ati ijinasi won si arin ti a n pe ni ilatotan (radius).

20231101.yo_3575_1

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%92b%C3%ACr%C3%ADpo

Òbìrípo

Iyipo je Ila-alajapo (curve)ti o ti; ti o si pin pepe si apa inu ati ode. Ibu re ni a mo si ayika (circumference). Inu re ni a n pe ni abọ́ (disk). Ọfà (arc) si ni apa iwapapo pato kan lori iyipo na.

20231101.yo_3575_2

https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%92b%C3%ACr%C3%ADpo

Òbìrípo

Ti a ba ni ona ipoidojuko x-y, iyipo to ni arin ni (a, b) ati ilatotan r je akojopo gbogbo ojuami (x, y) to fi je pe

20231101.yo_3733_0