rasdani/cohere-wikipedia-2023-11-sw · Datasets at Hugging Face

_id stringlengths 15 22	url stringlengths 31 150	title stringlengths 1 86	text stringlengths 100 23.8k
20231101.sw_2797_77	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Ni kawaida kwenye maduka ya Kiunzikuu kuhusika na kanzidata kubwa na mafaili. Mafaili yenye ukubwa wa Gigabyte mpaka terabyte si yasiyo ya kawaida. Ikilinganishwa na tarakilishi binafsi (PC), kwa kawaida Viunzikuu zina mara mia kwa maelfu ya vitunza data vitumikavyo, na vinaweza kufikiwa kwa kasi. Familia nyingine za seva pia zinapunguza kazi za I/O na kutilia mkazo mchakato wa kazi.
20231101.sw_2797_78	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Mainframe return on investment (ROI), kama jukwaa lingine lolote la mchakato, ni tegemezi katika uwezo wake wa kupima, kuhimili kazi michanganyiko, upunguzaji gharama za leba, ufikishaji huduma usiopingika kwa matumizi muhimu ya kibiashara, na vipengele vingine kadhaa vya gharama vilivyopunguzwa hatari.
20231101.sw_2797_79	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Aina hizi za kompyuta zilidhihiri katika kipindi cha miaka ya 1960. Ni kompyuta zenye umbile dogo kuliko zile zilizotangulia kutajwa, na ni bora kwa kuunganishia kompyuta nyingine zinazotumika viwandani na ndani ya nchi.
20231101.sw_2797_80	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Matumizi ya kompyuta yanatofautiana kutokana na malengo na makusudio ya mtumiaji mwenyewe. Yamegawanyika katika sehemu kuu mbili.
20231101.sw_2797_81	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Kuna kompyuta zilizoandaliwa kwa ajili ya matumizi yote ambayo mtumiaji anaweza kutumia kutegemea na malengo yake binafsi, kwa mfano mhasibu anaweza kutumia kompyuta kwa ajili ya kufanyia kazi zake za uhasibu (hesabu).
20231101.sw_2797_82	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	pia mwanasayansi, fundi, mwalimu na mwanafunzi, wote hao wanaweza kutumia kompyuta kwa malengo yao tofauti.
20231101.sw_2797_83	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Kompyuta hizi zimeandaliwa kwa ajili ya malengo maalumu tu, kama zile kompyuta zilizoandaliwa kwa ajili ya kuchorea moyo na kupigia picha za X-ray, ambazo ni vigumu kwa mtu mwingine kuzitumia kwa ajili ya kufanyia kazi zake binafsi ambazo zinatofautiana na hizo za hospitalini.
20231101.sw_2797_84	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Kutokana na kuendelea kwa elimu ya teknolojia imetusaidia sana kujifunza mambo mbalimbali kupitia kompyuta, ambapo unaweza kuitumia kwa ajili ya kuuliza maswali na kujibiwa kwa haraka tena kwa njia tofauti, kwa ajili ya kufanya majadiliano ya kielimu, pia unaweza kuandaa vipindi mbalimbali vya masomo na kufundishia elimu tofauti.
20231101.sw_2797_85	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Pia unaweza kuonyeshea filamu zenye mafundisho mazuri, kama kuonyesha filamu zenye elimu ya jiografia na sayansi ya mifugo na kilimo, kuonyesha sehemu muhimu za nchi, kuonyesha athari za nchi ambazo ndiyo sehemu kuu zinazoleta fedha za kigeni katika nchi, na kuonyesha picha za maendeleo katika sekta mbali mbali za nchi yetu, pia kuonyeshea mila na tamaduni za taifa na mataifa mengine mbalimbali duniani na kadhalika.
20231101.sw_2797_86	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Kompyuta zimeandaliwa ndani yake programu mbalimbali zenye michezo tofauti, ambayo inaweza kutumika na watu kulingana na umri wao, na ambayo inajulikana kama moja ya kazi za kukuza kipaji na kuchangamsha akili, na ni sehemu mojawapo ya kuburudisha nafsi.
20231101.sw_2797_87	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Kompyuta zinaweza kutumika kwa ajili ya kufanyia kazi za ufundi, kama kuchora ramani ya nyumba na mazingira ya nje ya nyumba, kutengenezea picha kwa kuibadilisha na kuiremba na kuifanya ionekane katika sura nyengine ambayo ni tofauti na ile ya asili.
20231101.sw_2797_88	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Kompyuta inaweza kutumika kwa ajili ya kufanyia mawasiliano kupitia mtandao wa (Internet) ambao leo hii ndiyo umeshika nafasi kubwa sana ya mawasiliano kuliko kitu chengine ulimwenguni, kama kuwasiliana kwa kutumiana ujumbe wa barua pepe (E-mail) ambayo ni rahisi na inafika haraka kuliko barua za kupitia posta, pia kwa kutumia barua pepe hakuna haja ya kufikiria sehemu aliko mtu America au bara hindi au sehemu nyingine duniani, kuwasiliana kwa maneno ya maandishi (chat), pia kuwasiliana kwa maneno ya sauti na kuonekana picha (video chat).
20231101.sw_2797_89	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Kwa kutumia kompyuta unaweza kuendeshea kazi za usafirishaji katika vituo vikuu vya usafirishaji, kama usafiri wa ardhini (mabasi, metro na treni), usafiri wa majini (meli), na usafiri wa angani (ndege).
20231101.sw_2797_90	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Kama kuendeshea mashine viwandani kwa ajili ya kuzalisha bidhaa mbali mbali, kama kutengenezea magari, kuzalishia umeme na kutengenezea bidhaa nyengine za kawaida kama nguo mazulia na kadhalika.
20231101.sw_2797_91	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Kompyuta hizi zina utofauti kidogo na zile nyingine hasa kwa sababu huwazimebuniwa na kuundwa kufanya operesheni fulani kulingana na kiwanda na zina uwezo wa kufanya kazi kwa mazingira magumu kuliko kompyuta ya kawaida kama vile mazingira yenye joto, vumbi, kemikali, mvuke, au baridi zaidi.
20231101.sw_2797_92	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Kama ilivyokuwa ada na kawaida hivi sasa kutumia kompyuta kwa ajili ya kuendeshea kazi za benki,kwa ajili kurahisisha kazi za mahesabu.
20231101.sw_2797_93	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Kompyuta zimekuwa na matumizi makubwa na muhimu sana katika kufanyia uchunguzi na matibabu hospitalini, kama kuchunguza na kuelekeza dawa ya kutibu ugonjwa uliyoonekana, pia kupimia na kujaribia mimba na kutoa maelekezo kuhusiana na siku na tarehe ya kujifungua.
20231101.sw_2797_94	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Sehemu zinazoshikika (Hardware), ni aina zote za vifaa vya kompyuta, navyo vimegawanyika katika sehemu kuu tatu.
20231101.sw_2797_95	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Kibodi inatumika kwa ajili ya kuingizia herufi, namba, alama na michoro, nayo imegawanyika katika sehemu kuu nne, nazo ni kama ifuatavyo: Funguo za kuandikia (Typewriter keys), funguo za kuhama (Movement keys), funguo za namba pamoja na michoro mingine (Numeric keys) na funguo za kazi Function keys).
20231101.sw_2797_96	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Kibonyezo (cha) mahesabu ‘numeral key’ Inatumika kwa ajili ya kufunga na kufungulia namba na michoro.
20231101.sw_2797_97	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Kibonyezo (cha) kuendelea ‘enter key’ Inatumika kwa ajili ya kutekeleza amri, au kuanzisha fungu la maneno kwenye ukurasa..
20231101.sw_2797_98	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Kibonyezo (cha) mpangilio ‘tab key’ Inatumika kwa ajili ya kuwacha masafa maalumu tofauti na ya kawaida (Normal).
20231101.sw_2797_99	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Kibonyezo (cha) kudhibiti ‘control key’ inatumika daima pamoja na ufunguo mwengine kwa ajili ya kutekeleza amri maalumu.
20231101.sw_2797_100	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Kibonyezo (cha) kibadalishi ‘alt(ernate) key’ inatumika daima pamoja na ufunguo mwengine kwa ajili ya kutekeleza amri maalumu.
20231101.sw_2797_101	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Kibonyezo (cha) kuhama ‘shift key’ inatumika daima pamoja na ufunguo mwengine kwa ajili ya kutekeleza amri maalumu.
20231101.sw_2797_102	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Kuna vitufe viwili kwenye kila mausi, kitufe cha upande wa kushoto (Left click) kinatumika kufungulia windozi, programu na kuchagulia maandishi, maneno na picha, na kitufe cha upande wa kulia (Right click) kinatumika kufungulia orodha ya mapendekezo ya kazi.
20231101.sw_2797_103	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Printa inatumika kwa ajili ya kutolea vitu vya maandishi au picha kwenye kompyuta kwa njia ya karatasi (kuchapisha).
20231101.sw_2797_104	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Plota ni chombo kinachotumika kwa ajili ya kutolea vitu, ambacho kinafanana na printa katika ufanisi wake wa kazi, lakini umbile lake ni kubwa kuliko printa, na kinatumika kwa ajili ya kuchapishia picha na michoro ya kiufundi, pia kinaweza kutumika kwa ajili ya kuchapisha maandishi kama herufi namba na alama.
20231101.sw_2797_105	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Kompyuta haiwezi kufanya kazi mpaka kipatikane kitu kinachoitwa software, ambacho kinawakilisha programu zinazoendesha kompyuta. Programu hizo zimegawanyika katika sehemu kuu mbili:
20231101.sw_2797_106	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	1. Programu za kuendeshea kompyuta (operating systems): programu hizo zinaitwa Windows, na kuna aina nyingi za Windows kulingana na toleo lake na ubora wake, kwani siku zinavyozidi kwenda mbele ndipo tunapozidi kupokea programu nyingine za Windows zenye ubora zaidi kuliko zile za awali.
20231101.sw_2797_107	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	2. Programu za kufanyia kazi (application systems), nazo ni: Microsoft Office na Graphics design; programu hizo daima zinafanya kazi ndani ya windows, ambazo zinatumika kwa ajili ya kazi mbalimbali za uandishi na hesabu, na kazi nyinginezo za kuunda na kutengeneza picha n.k.
20231101.sw_2797_108	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Vifaa hivi vipo ndani ya chombo kiitwacho C.P.U. (kifupi cha Central Processing Unit), ambacho ni kiini cha kompyuta na ndicho kinachofanya kazi ya kuviendesha vifaa vyote vya kompyuta na kutoa maelekezo yote.
20231101.sw_2797_109	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Ndani ya madhabodi (Motherboard) kinapatikana kifaa kinachoitwa Bios (kifupi cha Basic Input Output System), ambacho ndicho kinachofanya kazi ya kuviendesha vifaa vya kuingizia na kutolea vitu.
20231101.sw_2797_110	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Ni vigumu kufuta au kurekebisha vitu vilivyomo ndani ya kifaa hicho kwani vinazingatiwa ni vitu vya kusomea tu na si kwa kazi nyingine.
20231101.sw_2797_111	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Kazi za mahesabu ni kazi zote zinazofanywa na hesabu, kama vile kutoa, kujumlisha, kuzidisha na kugawanya.
20231101.sw_2797_112	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi	Tarakilishi	Hakuna bei haswa ya tarakilishi. Bei huenda ikawa juu au chini kulingana na aina (model), uwezo wa kuhifadhi data, ukubwa wa diski, ukubwa wa RAM, spidi ya procesa na programu ambayo kompyuta yaweza kuzitumia.
20231101.sw_2800_0	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tripoli%20%28Libya%29	Tripoli (Libya)	Jina la Kiarabu ni طرابلس (tarāblus) au طرابلس الغربية (tarābulus al-gharbiyya - Tripoli ya Magharibi kwa sababu ya Tripoli ya mashariki huko Lebanon) lina asili ya lugha ya Kigiriki (Τρίπολη) likimaanisha "miji mitatu".
20231101.sw_2800_1	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tripoli%20%28Libya%29	Tripoli (Libya)	Tripoli ina wakazi 1,150,990 ambayo ni zaidi ya robo moja ya wakazi wote wa Libya na inaendelea kukua haraka.
20231101.sw_2800_2	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tripoli%20%28Libya%29	Tripoli (Libya)	Jiji hilo liko ufukoni mwa bahari ya Mediteranea likiwa na hali ya hewa ya wastani. Mwezi Agosti inafika halijoto ya sentigredi 28,1°, Januari sentigredi 12,1°. Miezi ya baridi kuna mvua, Juni hadi Agosti ni majira ya kiangazi.
20231101.sw_2800_3	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tripoli%20%28Libya%29	Tripoli (Libya)	Tripoli ni mji wa kale ambao bado historia yake imetunzwa ikionyesha mabaki ya historia yake ndefu tangu enzi za Wafinisia, Waroma, Waarabu, Wahispania, Waturuki na Waitalia.
20231101.sw_2803_0	https://sw.wikipedia.org/wiki/Niger	Niger	Niger (pia Nijeri) ni nchi kubwa zaidi ya Afrika ya Magharibi kwa eneo, lakini 80% ni katika jangwa la Sahara.
20231101.sw_2803_1	https://sw.wikipedia.org/wiki/Niger	Niger	Imepakana na Algeria na Libya upande wa kaskazini, Mali na Burkina Faso upande wa magharibi, Chad upande wa mashariki na Nigeria pamoja na Benin upande wa kusini.
20231101.sw_2803_2	https://sw.wikipedia.org/wiki/Niger	Niger	Ni sehemu ya kanda la Sahel, yaani sehemu kubwa ya nchi ni yabisi, kaskazini mwake ni yabisi sana ikiwa jangwa la Sahara.
20231101.sw_2803_3	https://sw.wikipedia.org/wiki/Niger	Niger	Jaribio la mapinduzi lilifanyika usiku wa kuamkia Machi 31, 2021, siku chache kabla ya kuapishwa kwa Mohamed Bazoum, rais mteule.
20231101.sw_2803_4	https://sw.wikipedia.org/wiki/Niger	Niger	Mipaka ilichorwa wakati wa ukoloni wa Ufaransa, ikiunganisha watu wenye utamaduni tofautitofauti, kama vile Watuareg (9.3% za wakazi wote) wa Sahara, wahamaji Wafula (8.5%) na Wakanuri (4.7%) wa eneo la Sahel na wakulima wa kusini kama Wasonghai (21%) na Wahausa: hawa wa mwisho ni 55.4% .
20231101.sw_2803_5	https://sw.wikipedia.org/wiki/Niger	Niger	Tofauti hizo kubwa zilileta kipindi cha ugomvi kati ya makabila uliopoa tena baada ya mwaka 2000. Tatizo kubwa la nchi ni vipindi vya ukame na njaa vinavyorudiarudia mara kwa mara.
20231101.sw_2803_6	https://sw.wikipedia.org/wiki/Niger	Niger	Wakazi walikuwa zaidi ya milioni 17 katika sensa ya mwaka 2012. Kwa sasa ni 22.4 kutokana na ongezeko la haraka. Idadi kubwa wako kusini.
20231101.sw_2803_7	https://sw.wikipedia.org/wiki/Niger	Niger	Tangu wakati wa ukoloni, lugha rasmi ni Kifaransa. Lakini kuna lugha 10 za taifa kati ya lugha kuu za makabila asili. Muhimu zaidi ni Kihausa na Kizarma-Sonrai.
20231101.sw_2803_8	https://sw.wikipedia.org/wiki/Niger	Niger	Walio wengi kabisa (99.3%) ni wafuasi wa Uislamu; baadhi yao wanasemekana kuchanganya Uislamu na dini asilia za Kiafrika. Wakristo ni 0.3% tu. Hata hivyo Niger ni nchi isiyo na dini rasmi.
20231101.sw_2804_0	https://sw.wikipedia.org/wiki/Mogadishu	Mogadishu	Mogadishu (kwa Kisomali Muqdisho; kwa Kiitalia Mogadiscio) ni mji mkuu wa Somalia. Iko ufukoni wa Bahari Hindi ikiwa na wakazi milioni 2.590 (2017).
20231101.sw_2804_1	https://sw.wikipedia.org/wiki/Mogadishu	Mogadishu	Mogadishu imeundwa mnamo mwaka 900 BK ikawa mji wa kaskazini kabisa wa utamaduni wa Waswahili kwenye pwani ya Afrika ya Mashariki. Ilikuwa sehemu ya biashara ya kimataifa ya Waswahili jinsi inavyonekana kutokana na sarafu za kale za Uchina, Sri Lanka na Vietnam zilizokutwa na wanaakiolojia katika ardhi yake.
20231101.sw_2804_2	https://sw.wikipedia.org/wiki/Mogadishu	Mogadishu	Msafiri Mwarabu Ibn Battuta alitembelea Mogadishu mnamo mwaka 1300 akaona matajiri akataja "watu wanene wengi".
20231101.sw_2804_3	https://sw.wikipedia.org/wiki/Mogadishu	Mogadishu	Mji ulikuwa na vipindi vya kujitegemea na vipindi vya kutawaliwa na nchi za nje katika historia yake. Mnamo mwaka 1500 Wareno walikuwa mabwana wake. Tangu katikati ya karne ya 19 Mogadishu ilikuwa chini ya sultani wa Zanzibar.
20231101.sw_2804_4	https://sw.wikipedia.org/wiki/Mogadishu	Mogadishu	Mwaka 1892 sultani alikodisha mji kwa Italia iliyoinunua kutoka kwake mwaka 1905 ukawa mji mkuu wa koloni la Somalia ya Kiitalia.
20231101.sw_2804_5	https://sw.wikipedia.org/wiki/Mogadishu	Mogadishu	Wakati wa Vita Kuu ya Pili ya Dunia mji ulivamiwa na Waingereza mwaka 1941 waliourudisha kwa Italia mwaka 1954.
20231101.sw_2804_6	https://sw.wikipedia.org/wiki/Mogadishu	Mogadishu	Mwaka 1990 dikteta Siad Barre alipinduliwa halafu Mogadishu pamoja na nchi yote iliingia katika vita vya wenyewe kwa wenyewe. Wanajeshi wa Marekani walijaribu mwaka 1993 kurudisha hali ya usalama kwa niaba ya Umoja wa Mataifa lakini walikuta upinzani mkali kutoka kwa vikundi vya wanamgambo Wasomalia. Baada ya kupoteza askari Marekani iliondoka tena.
20231101.sw_2804_7	https://sw.wikipedia.org/wiki/Mogadishu	Mogadishu	Hali ya vita imeendelea hadi mwaka 2012, na kwa muda mrefu nchi ikiwa haina serikali wala bunge na uharamia ulishamiri.
20231101.sw_2806_0	https://sw.wikipedia.org/wiki/Kitenduli	Kitenduli	Vitenduli ni ndege wadogo wa jenasi Uraeginthus katika familia ya Estrildidae ambao wana rangi buluu. Kuna spishi mbili zingine kwa jenasi hii ambazo zinaitwa tunguhina na zina rangi kahawianyekundu, lakini wataalamu wengine wanaziweka katika jenasi Granatina. Vitenduli wanatokea Afrika chini ya Sahara tu. Hupenda kuwa karibu na makazi ya watu. Tago lao hutengenezwa na manyasi juu ya mti au ndani ya paa; limefunikika juu na mwingilio kando.
20231101.sw_2806_1	https://sw.wikipedia.org/wiki/Kitenduli	Kitenduli	Uraeginthus angolensis, Kitenduli Mashavu-buluu (Southern au Blue-breasted Cordon-bleu au Blue Waxbill)
20231101.sw_2807_0	https://sw.wikipedia.org/wiki/Tunguhina	Tunguhina	Tunguhina ni ndege wadogo wa jenasi Uraeginthus katika familia ya Estrildidae ambao wana rangi kahawianyekundu na viraka buluu au zambarau. Kuna spishi tatu zingine kwa jenasi hii ambazo zinaitwa vitenduli na zina rangi buluu. Wataalamu wengine wanaweka spishi mbili za tunguhina ndani ya jenasi Granatina. Spishi hizi zinatokea Afrika chini ya Sahara tu. Tunguhina ni ndege waoga, lakini kwa bustani ya hoteli na nyumba wanazoea watu. Tago lao hutengenezwa na manyasi ndani ya magugu; limefunikika juu na lina mwingilio kando.
20231101.sw_2810_0	https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi	Morisi	Morisi ni kisiwa karibu na Afrika, pia ni nchi inayoitwa rasmi Jamhuri ya Morisi (kwa Kiingereza: Republic of Mauritius, kwa Kifaransa: République de Maurice). Ni nchi ya visiwa katika Bahari Hindi takriban Km 900 mashariki kwa Madagaska na km 4000 kusini-magharibi kwa Bara Hindi.
20231101.sw_2810_1	https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi	Morisi	Eneo la jamhuri ni pamoja na kisiwa cha Morisi yenyewe, kisiwa cha Rodrigues, visiwa vidogo vya Cargados Carajos na Agalega.
20231101.sw_2810_2	https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi	Morisi	Kisiwa kikuu cha Mauritius ni km² 1,865 au 91% za ardhi yote ya jamhuri. Karibu wakazi wote (1,261,208) huishi huko.
20231101.sw_2810_3	https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi	Morisi	Kisiwa cha Rodrigues kipo km 560 mashariki kwa Morisi yenyewe. Eneo lake ni km² 109; kuna wakazi 41,000.
20231101.sw_2810_4	https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi	Morisi	Visiwa vya Cargados Carajos (vinaitwa pia Saint Brandon) ni visiwa 16 vidogo sana, vyenye eneo la km² 1.3 pekee. Viko km 300 kaskazini kwa Morisi. Kuna wakazi mia chache wavuvi.
20231101.sw_2810_5	https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi	Morisi	Agalega ni visiwa viwili, yaani Kisiwa cha Kaskazini na Kisiwa cha Kusini, takriban km 1,122 kaskazini kwa Morisi yenyewe. Visiwa hivyo vina eneo la km² 70. Kuna vijiji vya Vingt Cinq na La Fourche kwenye kisiwa cha kaskazini na kijiji cha Ste Rita kwenye kisiwa cha kusini. Wenyeji wanalima mazao ya mnazi pamoja na mboga kwa matumizi yao wenyewe.
20231101.sw_2810_6	https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi	Morisi	Baada ya Waarabu na Wareno kuvumbua Morisi, wakazi wa kwanza (1638) walikuwa Waholanzi, lakini hawakuacha dalili isipokuwa majina ya mahali kwa sababu waliondoka mwaka 1710 baada ya kushindwa kiuchumi.
20231101.sw_2810_7	https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi	Morisi	Wafaransa walitawala visiwa kati ya 1715 hadi 1810. Walianzisha miji na mashamba ya miwa. Nje ya walowezi, Wafaransa walipeleka pia watumwa kutoka bara la Afrika. Mwaka 1767 walikuwepo Wafaransa 3,163 pamoja na watumwa Waafrika 15,000, pia Wahindi 587.
20231101.sw_2810_8	https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi	Morisi	Uingereza ulichukua utawala wa visiwa mwaka 1810 katika vita dhidi ya Napoleon. Tangu siku zile Kiingereza kilikuwa lugha rasmi ya serikali, lakini wakazi waliendelea kutumia lahaja za Kifaransa.
20231101.sw_2810_9	https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi	Morisi	Baada ya kuwapatia watumwa uhuru, Waingereza walileta Wahindi wengi, baadaye pia Wachina kama wafanyakazi kwenye mashamba ya sukari. Leo hii idadi kubwa ya wakazi ni wa asili ya Kihindi.
20231101.sw_2810_10	https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi	Morisi	Lakini 80% ya wananchi hutumia aina ya Kifaransa kama lugha ya kwanza (pamoja na krioli ya Kimorisyen. Asilimia 15 hutumia lugha za Kihindi kama vile Kibhojpuri, Kiurdu, Kitamil, na wengine Kichina na Kiingereza.
20231101.sw_2810_11	https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi	Morisi	Karibu nusu (48.5%) ya wakazi hufuata dini ya Uhindu, 32.7% Ukristo (hasa wa Kanisa Katoliki), 17.3% ni Waislamu (hasa Wasunni, lakini pia Washia), 0.4% Wabuddha.
20231101.sw_2810_12	https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi	Morisi	Nchi iliendelea kuwa na serikali zilizochaguliwa bila kupinduliwa: hali hii ya utulivu ilisaidia kukua kwa uchumi. Hali ya maisha ni ya juu kuliko nchi nyingi za Afrika.
20231101.sw_2811_0	https://sw.wikipedia.org/wiki/Antananarivo	Antananarivo	Antanànarìvo (matamushi [An/ta/na/ri/vo], Umma 1,403,449 (2001 sensa), ni Mji Mkuu wa Madagaska, kwa Mkoa wa Antananarivo.
20231101.sw_2811_1	https://sw.wikipedia.org/wiki/Antananarivo	Antananarivo	Pia mji huu wajulikana kwa jina la Kifaransa kama Tananarive ama kwa kifupi ni Tana. Antanànarivo iko kati ya kisiwa kulingana na usabaa wa kisiwa, lakini ni maili 90 kutoka pwani ya magharibi. Mji mwenyewe una kituo cha amri, kinachojengwa juu ya milima na mabonde marefu yenye miamba na nyembamba. Hii milima na mabonde imesambaa kusini na kaskazini kama 2-½ maili, ikigawa kaskazini kwa njiapanda, na kukwea mahali juu zaidi pakiwa 690 ft. juu ya viwanja dhihirifu za mchele upande wa magharibi, ambazo zenyewe zimo 4060 ft. juu ya usawa wa bahari. Mji huu ni mji mkubwa nchini Madagaska na ni kituo cha amri ya serikali, mawasiliano, na kituo cha uchumi. Mahali Mji huu uko ni 18°55' Kusini, 47°31' Magharibi (-18.916667, 47.516667) , Maili 135 Magharibi-kusini magharibi ya Tamatave, ni bandari ya kisiwa hiki, ambayo imeungwa kwa reli, na kwa maili 60 kwa pwani kuna jahazi za kusafirisha. Viwanda vyahusu utolezi wa kuunda sigara, na nguo.
20231101.sw_2811_2	https://sw.wikipedia.org/wiki/Antananarivo	Antananarivo	Antananarivo ilianza pengine mwaka wa 1625. Kwa muda mrefu machifu wa kijiji cha Hova pekee, waliweza kujipa Uhuru kutoka sehemu nyingine za Madagaska, na kwa hivyo Antananarivo kuwa mji wa maana, na baadaye kuwa mji asili kwa kuongezeka wa wakazi 80,000. Mwaka wa 1793 mji huu ulifanywa uwe mji mkuu wa Wafalme wa Merina. Kushindwa kwa Mfalme Radama (wa kwanza) iliifanya Antananarivo iwe mji mkuu wa Madagaska yote. Mwaka wa 1869 majengo yote kwa mji asili, yalikuwa ya mbao ama nyazi, na hata hivyo mji wenyewe ulikuwa na Jumba za kifalme kubwa, kubwa zaidi ikiwa 120 ft. kwenda juu. Hili jumba lilataji sehemu ya bonde la kati; na jumba hili kubwa zaidi, dari na minara yake imepaa juu, na kwahivyo kuonekana kutoka sehemu zote.
20231101.sw_2811_3	https://sw.wikipedia.org/wiki/Antananarivo	Antananarivo	Kutoka uwanzo wa mawe na tofali, mji wote umejengwa na sasa kuna majengo ya aina nyingi na ya kuhifadhi, Jumba la Kifalme, Nyumba ambazo zilikuwa za Waziri mkuu na masharifu, makazi ya kifaransa, Kathidro ya Aglikan na Katoliki wa Kiromathe, Kanisa kadhaa za mawe na nyingine za matofali, Chuo, Shule, hospitali, Mahakama ya Sheria na Majengo ya Serikali, na nyumba nyingine za kuishi.
20231101.sw_2811_4	https://sw.wikipedia.org/wiki/Antananarivo	Antananarivo	Mji huu ulitekwa na Wafaransa mwaka wa 1895 na kuwekwa kwa koloni ya eneo ya Madagaska. Kutoka ukoloni wa ufaransa barabara njema zilitengenezwa kwa mji, ngazi pana za kupaa kwa eneo ya mabonde zimeunganisha sehemu zile ziko kwa ukwea zaidi na ziwezi kuundwa barabara za kawaida, na sehemu ya kati inayoitwa Andohalo, ni sehemu nzuri sana, ambayo inajia za kutembea na daraja za ukwea ambazo ni shamba za maua na miti. Hifadhi zimewekwa karibu na makazi ya watu, na upandaji wa miti na mashamba ya uhifadhi eneo nyingi za mji zaipatia mji urembo na utulifu. Maji ya patikana kwa chemchem chini ya milima lakini maji mengi yatoka kwa mto Ikopa, ambao mto huo wapitia kando ya Mji kusini na magharibi. Mji wenyewe umelindwa na Vigome viwili ambazo zilijengwa kwa mlima mashariki na kusini-magharibi. Pia kathidro ya Anglikani na katoliki ya kiroma, kuna Kanisa zaidi ya hamsini mjini na eneo za mji, na hata Miskiti za kiislamu. Antananarivo ni nyumbani kwa Chuo Kikuu cha Madagascar na Chuo cha Ambatobe (Collège Rural d'Ambatobe).
20231101.sw_2811_5	https://sw.wikipedia.org/wiki/Antananarivo	Antananarivo	Antanànarìvo ya maanisha "Mji wa Maelfu" (arivo=Elfu). Miaka ya ukoloni na hata miaka iliyofuatia Uhuru wa Madagaska, Antananarivo iliitwa 'Tananarive.
20231101.sw_2812_0	https://sw.wikipedia.org/wiki/Port%20Louis	Port Louis	Port Louis ni mji mkuu wa jamhuri ya Morisi. Ikiwa na wakazi 170,000 ni mji mkubwa wa taifa hili la visiwani katika Bahari Hindi.
20231101.sw_2812_1	https://sw.wikipedia.org/wiki/Port%20Louis	Port Louis	Kiwanja cha ndege cha kimataifacha Sir Seewoosagur Ramgoolam kipo 30 km kusini ya mji. Kutoka Port Louis kuna feri kwenda Saint Denis mji mkuu wa Réunion.
20231101.sw_2812_2	https://sw.wikipedia.org/wiki/Port%20Louis	Port Louis	Kuna viwanda vya nguo na vitambaa pia vya kemikali na madawa. Benki ziko nyingi. Kwa jumla Port Louis ni mji wa Afrika ambako wenyeji wana hali ya maisha iliyo juu kushinda miji mingine ya Afrika.
20231101.sw_2814_0	https://sw.wikipedia.org/wiki/Maskarena	Maskarena	Maskarena ni funguvisiwa katika Bahari Hindi takriban 900 km mashariki ya Madagaska. Kwa jumla ni visiwa vya dola la Morisi pamoja na kisiwa cha Kifaransa cha Réunion.
20231101.sw_2814_1	https://sw.wikipedia.org/wiki/Maskarena	Maskarena	Asili ya jina ni nahodha Mreno Pedro Mascarenhas aliyekuwa Mzungu wa kwanza wa kuzitembelea. Havikuwa na wakazi lakini Mascarenhas alitoa taarifa ya kwamba alikuta mabaki ya meli iliyowahi kuharibika kitambo.
20231101.sw_2814_2	https://sw.wikipedia.org/wiki/Maskarena	Maskarena	Kwa hiyo inaaminika ya kwamba mabaharia Waarabu labda pia Wahindi waliwahi kufika mara kwa visiwani bila kuanzisha makao ya kudumu. Lakini visiwa vilisaidia wasafiri baharini kupata chakula na maji na kupumzika kabla ya kuendelea na safari zao.
20231101.sw_2816_0	https://sw.wikipedia.org/wiki/Shomoro	Shomoro	Shomoro ni ndege wadogo wa jenasi Passer katika familia ya Passeridae ambao wana rangi ya nyeusi, nyeupe, majivu na kahawia. Ndege hawa huitwa korobindo pia, lakini jina hili litumike afadhali kwa kuita ndege wa jenasi Petronia. Shomoro wenye kichwa kijivu huitwa jurawa. Ndege hawa wana domo fupi na nene lifaalo kula mbegu, lakini hula wadudu wadogo pia hasa wanapokuwa vifaranga. Kwa asili shomoro wanatokea Ulaya, Afrika na Asia, lakini watu wamewaletea Australia na Marekani.
20231101.sw_2818_0	https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso	Burkina Faso	Imepakana na nchi zifuatazo: Mali upande wa kaskazini, Niger upande wa mashariki, Benin, Togo, Ghana na Côte d'Ivoire upande wa kusini.
20231101.sw_2818_1	https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso	Burkina Faso	Nchi ilianzishwa na Wafaransa kwa njia ya kugawa koloni la Cote d'Ivoire mwaka 1919. Jina la koloni jipya lilikuwa Volta ya Juu (kwa Kifaransa: Haute Volta). Jina limetokana na mto Volta unaoanzia hapa.
20231101.sw_2818_2	https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso	Burkina Faso	Kiongozi wa nchi Thomas Sankara alibadilisha jina la nchi tarehe 4 Agosti 1984 kuwa Burkina Faso, yaani nchi ya watu waadilifu (kwa lugha ya Kimossi).
20231101.sw_2818_3	https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso	Burkina Faso	Mlima wa juu ni Ténakourou (katika kusini) wenye m. 749. Sehemu ya chini ni bonde la mto Pendjari mpakani kwa Benin.
20231101.sw_2818_4	https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso	Burkina Faso	Nchi imegawiwa kwa mikoa 13 (inaitwa region). Ndani ya mikoa kuna wilaya 45 (provinces) na tarafa 301 (departement). Kila mkoa husimamiwa na mkuu anayeitwa gouverneur.
20231101.sw_2818_5	https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso	Burkina Faso	Burkina Faso ina chanzo cha matawimto ya mto Volta ambayo ni Mouhoun (pia Volta Nyeusi), Nakambé (pia Volta Nyeupe) na Nazinon (pia Volta Nyekundu). Mouhoun ni mto pekee wenye maji mwaka mzima.
20231101.sw_2818_6	https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso	Burkina Faso	Sehemu za kaskazini na mashariki za nchi ambazo ni takriban robo ya eneo lake lote ni beseni yala mto Niger. Matawimto ya Niger (Béli, Gorouol, Goudébo na Dargol) yana maji kwa muda wa miezi 4-6 kila mwaka.
20231101.sw_2818_7	https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso	Burkina Faso	Kuna kanda tatu ya hali ya hewa, kuanzia Sahel katika kaskazini hadi Sudan-Guinea katika kusini kwenye mvua zaidi.
20231101.sw_2818_8	https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso	Burkina Faso	Katika maeneo yabisi ya kaskazini serikali mbalimbali zimejitahidi kupanda miti, jumla ya milioni 23 katika miaka 1996-2000.
20231101.sw_2818_9	https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso	Burkina Faso	Miji mingine muhimu ni Bobo-Dioulasso (wakazi 366,383), Koudougou (wakazi 89,374), Ouahigouya (wakazi 62,325) na Banfora (wakazi 61,762). (takwimu za Januari 2006)
20231101.sw_2818_10	https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso	Burkina Faso	Kabila kubwa nchini ni la Wamossi (karibu nusu ya wananchi wote) wakikaa karibu na Wagadugu. La pili ni la Wabobo hasa katika eneo la Bobo-Dioulasso. Kanda la Sahel katika kaskazini wako Wafula.
20231101.sw_2818_11	https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso	Burkina Faso	Lugha ya Kifaransa ndiyo lugha rasmi. Lugha kuu za mawasiliano ni Kimossi na Kidiula. Kwa ujumla kuna lugha 68 nchini Burkina.
20231101.sw_2818_12	https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso	Burkina Faso	Upande wa dini, wakazi Waislamu ni 60.5%, Wakristo ni 23.2% (Wakatoliki 19% na Waprotestanti 4.2%) na wafuasi wa dini asilia za Kiafrika ni 15.3%.
20231101.sw_2818_13	https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso	Burkina Faso	Engberg-Perderson, Lars, Endangering Development: Politics, Projects, and Environment in Burkina Faso (Praeger Publishers, 2003).

20231101.sw_2797_77

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Ni kawaida kwenye maduka ya Kiunzikuu kuhusika na kanzidata kubwa na mafaili. Mafaili yenye ukubwa wa Gigabyte mpaka terabyte si yasiyo ya kawaida. Ikilinganishwa na tarakilishi binafsi (PC), kwa kawaida Viunzikuu zina mara mia kwa maelfu ya vitunza data vitumikavyo, na vinaweza kufikiwa kwa kasi. Familia nyingine za seva pia zinapunguza kazi za I/O na kutilia mkazo mchakato wa kazi.

20231101.sw_2797_78

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Mainframe return on investment (ROI), kama jukwaa lingine lolote la mchakato, ni tegemezi katika uwezo wake wa kupima, kuhimili kazi michanganyiko, upunguzaji gharama za leba, ufikishaji huduma usiopingika kwa matumizi muhimu ya kibiashara, na vipengele vingine kadhaa vya gharama vilivyopunguzwa hatari.

20231101.sw_2797_79

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Aina hizi za kompyuta zilidhihiri katika kipindi cha miaka ya 1960. Ni kompyuta zenye umbile dogo kuliko zile zilizotangulia kutajwa, na ni bora kwa kuunganishia kompyuta nyingine zinazotumika viwandani na ndani ya nchi.

20231101.sw_2797_80

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Matumizi ya kompyuta yanatofautiana kutokana na malengo na makusudio ya mtumiaji mwenyewe. Yamegawanyika katika sehemu kuu mbili.

20231101.sw_2797_81

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Kuna kompyuta zilizoandaliwa kwa ajili ya matumizi yote ambayo mtumiaji anaweza kutumia kutegemea na malengo yake binafsi, kwa mfano mhasibu anaweza kutumia kompyuta kwa ajili ya kufanyia kazi zake za uhasibu (hesabu).

20231101.sw_2797_82

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

pia mwanasayansi, fundi, mwalimu na mwanafunzi, wote hao wanaweza kutumia kompyuta kwa malengo yao tofauti.

20231101.sw_2797_83

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Kompyuta hizi zimeandaliwa kwa ajili ya malengo maalumu tu, kama zile kompyuta zilizoandaliwa kwa ajili ya kuchorea moyo na kupigia picha za X-ray, ambazo ni vigumu kwa mtu mwingine kuzitumia kwa ajili ya kufanyia kazi zake binafsi ambazo zinatofautiana na hizo za hospitalini.

20231101.sw_2797_84

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Kutokana na kuendelea kwa elimu ya teknolojia imetusaidia sana kujifunza mambo mbalimbali kupitia kompyuta, ambapo unaweza kuitumia kwa ajili ya kuuliza maswali na kujibiwa kwa haraka tena kwa njia tofauti, kwa ajili ya kufanya majadiliano ya kielimu, pia unaweza kuandaa vipindi mbalimbali vya masomo na kufundishia elimu tofauti.

20231101.sw_2797_85

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Pia unaweza kuonyeshea filamu zenye mafundisho mazuri, kama kuonyesha filamu zenye elimu ya jiografia na sayansi ya mifugo na kilimo, kuonyesha sehemu muhimu za nchi, kuonyesha athari za nchi ambazo ndiyo sehemu kuu zinazoleta fedha za kigeni katika nchi, na kuonyesha picha za maendeleo katika sekta mbali mbali za nchi yetu, pia kuonyeshea mila na tamaduni za taifa na mataifa mengine mbalimbali duniani na kadhalika.

20231101.sw_2797_86

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Kompyuta zimeandaliwa ndani yake programu mbalimbali zenye michezo tofauti, ambayo inaweza kutumika na watu kulingana na umri wao, na ambayo inajulikana kama moja ya kazi za kukuza kipaji na kuchangamsha akili, na ni sehemu mojawapo ya kuburudisha nafsi.

20231101.sw_2797_87

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Kompyuta zinaweza kutumika kwa ajili ya kufanyia kazi za ufundi, kama kuchora ramani ya nyumba na mazingira ya nje ya nyumba, kutengenezea picha kwa kuibadilisha na kuiremba na kuifanya ionekane katika sura nyengine ambayo ni tofauti na ile ya asili.

20231101.sw_2797_88

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Kompyuta inaweza kutumika kwa ajili ya kufanyia mawasiliano kupitia mtandao wa (Internet) ambao leo hii ndiyo umeshika nafasi kubwa sana ya mawasiliano kuliko kitu chengine ulimwenguni, kama kuwasiliana kwa kutumiana ujumbe wa barua pepe (E-mail) ambayo ni rahisi na inafika haraka kuliko barua za kupitia posta, pia kwa kutumia barua pepe hakuna haja ya kufikiria sehemu aliko mtu America au bara hindi au sehemu nyingine duniani, kuwasiliana kwa maneno ya maandishi (chat), pia kuwasiliana kwa maneno ya sauti na kuonekana picha (video chat).

20231101.sw_2797_89

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Kwa kutumia kompyuta unaweza kuendeshea kazi za usafirishaji katika vituo vikuu vya usafirishaji, kama usafiri wa ardhini (mabasi, metro na treni), usafiri wa majini (meli), na usafiri wa angani (ndege).

20231101.sw_2797_90

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Kama kuendeshea mashine viwandani kwa ajili ya kuzalisha bidhaa mbali mbali, kama kutengenezea magari, kuzalishia umeme na kutengenezea bidhaa nyengine za kawaida kama nguo mazulia na kadhalika.

20231101.sw_2797_91

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Kompyuta hizi zina utofauti kidogo na zile nyingine hasa kwa sababu huwazimebuniwa na kuundwa kufanya operesheni fulani kulingana na kiwanda na zina uwezo wa kufanya kazi kwa mazingira magumu kuliko kompyuta ya kawaida kama vile mazingira yenye joto, vumbi, kemikali, mvuke, au baridi zaidi.

20231101.sw_2797_92

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Kama ilivyokuwa ada na kawaida hivi sasa kutumia kompyuta kwa ajili ya kuendeshea kazi za benki,kwa ajili kurahisisha kazi za mahesabu.

20231101.sw_2797_93

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Kompyuta zimekuwa na matumizi makubwa na muhimu sana katika kufanyia uchunguzi na matibabu hospitalini, kama kuchunguza na kuelekeza dawa ya kutibu ugonjwa uliyoonekana, pia kupimia na kujaribia mimba na kutoa maelekezo kuhusiana na siku na tarehe ya kujifungua.

20231101.sw_2797_94

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Sehemu zinazoshikika (Hardware), ni aina zote za vifaa vya kompyuta, navyo vimegawanyika katika sehemu kuu tatu.

20231101.sw_2797_95

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Kibodi inatumika kwa ajili ya kuingizia herufi, namba, alama na michoro, nayo imegawanyika katika sehemu kuu nne, nazo ni kama ifuatavyo: Funguo za kuandikia (Typewriter keys), funguo za kuhama (Movement keys), funguo za namba pamoja na michoro mingine (Numeric keys) na funguo za kazi Function keys).

20231101.sw_2797_96

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Kibonyezo (cha) mahesabu ‘numeral key’ Inatumika kwa ajili ya kufunga na kufungulia namba na michoro.

20231101.sw_2797_97

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Kibonyezo (cha) kuendelea ‘enter key’ Inatumika kwa ajili ya kutekeleza amri, au kuanzisha fungu la maneno kwenye ukurasa..

20231101.sw_2797_98

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Kibonyezo (cha) mpangilio ‘tab key’ Inatumika kwa ajili ya kuwacha masafa maalumu tofauti na ya kawaida (Normal).

20231101.sw_2797_99

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Kibonyezo (cha) kudhibiti ‘control key’ inatumika daima pamoja na ufunguo mwengine kwa ajili ya kutekeleza amri maalumu.

20231101.sw_2797_100

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Kibonyezo (cha) kibadalishi ‘alt(ernate) key’ inatumika daima pamoja na ufunguo mwengine kwa ajili ya kutekeleza amri maalumu.

20231101.sw_2797_101

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Kibonyezo (cha) kuhama ‘shift key’ inatumika daima pamoja na ufunguo mwengine kwa ajili ya kutekeleza amri maalumu.

20231101.sw_2797_102

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Kuna vitufe viwili kwenye kila mausi, kitufe cha upande wa kushoto (Left click) kinatumika kufungulia windozi, programu na kuchagulia maandishi, maneno na picha, na kitufe cha upande wa kulia (Right click) kinatumika kufungulia orodha ya mapendekezo ya kazi.

20231101.sw_2797_103

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Printa inatumika kwa ajili ya kutolea vitu vya maandishi au picha kwenye kompyuta kwa njia ya karatasi (kuchapisha).

20231101.sw_2797_104

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Plota ni chombo kinachotumika kwa ajili ya kutolea vitu, ambacho kinafanana na printa katika ufanisi wake wa kazi, lakini umbile lake ni kubwa kuliko printa, na kinatumika kwa ajili ya kuchapishia picha na michoro ya kiufundi, pia kinaweza kutumika kwa ajili ya kuchapisha maandishi kama herufi namba na alama.

20231101.sw_2797_105

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Kompyuta haiwezi kufanya kazi mpaka kipatikane kitu kinachoitwa software, ambacho kinawakilisha programu zinazoendesha kompyuta. Programu hizo zimegawanyika katika sehemu kuu mbili:

20231101.sw_2797_106

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

1. Programu za kuendeshea kompyuta (operating systems): programu hizo zinaitwa Windows, na kuna aina nyingi za Windows kulingana na toleo lake na ubora wake, kwani siku zinavyozidi kwenda mbele ndipo tunapozidi kupokea programu nyingine za Windows zenye ubora zaidi kuliko zile za awali.

20231101.sw_2797_107

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

2. Programu za kufanyia kazi (application systems), nazo ni: Microsoft Office na Graphics design; programu hizo daima zinafanya kazi ndani ya windows, ambazo zinatumika kwa ajili ya kazi mbalimbali za uandishi na hesabu, na kazi nyinginezo za kuunda na kutengeneza picha n.k.

20231101.sw_2797_108

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Vifaa hivi vipo ndani ya chombo kiitwacho C.P.U. (kifupi cha Central Processing Unit), ambacho ni kiini cha kompyuta na ndicho kinachofanya kazi ya kuviendesha vifaa vyote vya kompyuta na kutoa maelekezo yote.

20231101.sw_2797_109

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Ndani ya madhabodi (Motherboard) kinapatikana kifaa kinachoitwa Bios (kifupi cha Basic Input Output System), ambacho ndicho kinachofanya kazi ya kuviendesha vifaa vya kuingizia na kutolea vitu.

20231101.sw_2797_110

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Ni vigumu kufuta au kurekebisha vitu vilivyomo ndani ya kifaa hicho kwani vinazingatiwa ni vitu vya kusomea tu na si kwa kazi nyingine.

20231101.sw_2797_111

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Kazi za mahesabu ni kazi zote zinazofanywa na hesabu, kama vile kutoa, kujumlisha, kuzidisha na kugawanya.

20231101.sw_2797_112

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tarakilishi

Tarakilishi

Hakuna bei haswa ya tarakilishi. Bei huenda ikawa juu au chini kulingana na aina (model), uwezo wa kuhifadhi data, ukubwa wa diski, ukubwa wa RAM, spidi ya procesa na programu ambayo kompyuta yaweza kuzitumia.

20231101.sw_2800_0

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tripoli%20%28Libya%29

Tripoli (Libya)

Jina la Kiarabu ni طرابلس (tarāblus) au طرابلس الغربية (tarābulus al-gharbiyya - Tripoli ya Magharibi kwa sababu ya Tripoli ya mashariki huko Lebanon) lina asili ya lugha ya Kigiriki (Τρίπολη) likimaanisha "miji mitatu".

20231101.sw_2800_1

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tripoli%20%28Libya%29

Tripoli (Libya)

Tripoli ina wakazi 1,150,990 ambayo ni zaidi ya robo moja ya wakazi wote wa Libya na inaendelea kukua haraka.

20231101.sw_2800_2

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tripoli%20%28Libya%29

Tripoli (Libya)

Jiji hilo liko ufukoni mwa bahari ya Mediteranea likiwa na hali ya hewa ya wastani. Mwezi Agosti inafika halijoto ya sentigredi 28,1°, Januari sentigredi 12,1°. Miezi ya baridi kuna mvua, Juni hadi Agosti ni majira ya kiangazi.

20231101.sw_2800_3

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tripoli%20%28Libya%29

Tripoli (Libya)

Tripoli ni mji wa kale ambao bado historia yake imetunzwa ikionyesha mabaki ya historia yake ndefu tangu enzi za Wafinisia, Waroma, Waarabu, Wahispania, Waturuki na Waitalia.

20231101.sw_2803_0

https://sw.wikipedia.org/wiki/Niger

Niger

Niger (pia Nijeri) ni nchi kubwa zaidi ya Afrika ya Magharibi kwa eneo, lakini 80% ni katika jangwa la Sahara.

20231101.sw_2803_1

https://sw.wikipedia.org/wiki/Niger

Niger

Imepakana na Algeria na Libya upande wa kaskazini, Mali na Burkina Faso upande wa magharibi, Chad upande wa mashariki na Nigeria pamoja na Benin upande wa kusini.

20231101.sw_2803_2

https://sw.wikipedia.org/wiki/Niger

Niger

Ni sehemu ya kanda la Sahel, yaani sehemu kubwa ya nchi ni yabisi, kaskazini mwake ni yabisi sana ikiwa jangwa la Sahara.

20231101.sw_2803_3

https://sw.wikipedia.org/wiki/Niger

Niger

Jaribio la mapinduzi lilifanyika usiku wa kuamkia Machi 31, 2021, siku chache kabla ya kuapishwa kwa Mohamed Bazoum, rais mteule.

20231101.sw_2803_4

https://sw.wikipedia.org/wiki/Niger

Niger

Mipaka ilichorwa wakati wa ukoloni wa Ufaransa, ikiunganisha watu wenye utamaduni tofautitofauti, kama vile Watuareg (9.3% za wakazi wote) wa Sahara, wahamaji Wafula (8.5%) na Wakanuri (4.7%) wa eneo la Sahel na wakulima wa kusini kama Wasonghai (21%) na Wahausa: hawa wa mwisho ni 55.4% .

20231101.sw_2803_5

https://sw.wikipedia.org/wiki/Niger

Niger

Tofauti hizo kubwa zilileta kipindi cha ugomvi kati ya makabila uliopoa tena baada ya mwaka 2000. Tatizo kubwa la nchi ni vipindi vya ukame na njaa vinavyorudiarudia mara kwa mara.

20231101.sw_2803_6

https://sw.wikipedia.org/wiki/Niger

Niger

Wakazi walikuwa zaidi ya milioni 17 katika sensa ya mwaka 2012. Kwa sasa ni 22.4 kutokana na ongezeko la haraka. Idadi kubwa wako kusini.

20231101.sw_2803_7

https://sw.wikipedia.org/wiki/Niger

Niger

Tangu wakati wa ukoloni, lugha rasmi ni Kifaransa. Lakini kuna lugha 10 za taifa kati ya lugha kuu za makabila asili. Muhimu zaidi ni Kihausa na Kizarma-Sonrai.

20231101.sw_2803_8

https://sw.wikipedia.org/wiki/Niger

Niger

Walio wengi kabisa (99.3%) ni wafuasi wa Uislamu; baadhi yao wanasemekana kuchanganya Uislamu na dini asilia za Kiafrika. Wakristo ni 0.3% tu. Hata hivyo Niger ni nchi isiyo na dini rasmi.

20231101.sw_2804_0

https://sw.wikipedia.org/wiki/Mogadishu

Mogadishu

Mogadishu (kwa Kisomali Muqdisho; kwa Kiitalia Mogadiscio) ni mji mkuu wa Somalia. Iko ufukoni wa Bahari Hindi ikiwa na wakazi milioni 2.590 (2017).

20231101.sw_2804_1

https://sw.wikipedia.org/wiki/Mogadishu

Mogadishu

Mogadishu imeundwa mnamo mwaka 900 BK ikawa mji wa kaskazini kabisa wa utamaduni wa Waswahili kwenye pwani ya Afrika ya Mashariki. Ilikuwa sehemu ya biashara ya kimataifa ya Waswahili jinsi inavyonekana kutokana na sarafu za kale za Uchina, Sri Lanka na Vietnam zilizokutwa na wanaakiolojia katika ardhi yake.

20231101.sw_2804_2

https://sw.wikipedia.org/wiki/Mogadishu

Mogadishu

Msafiri Mwarabu Ibn Battuta alitembelea Mogadishu mnamo mwaka 1300 akaona matajiri akataja "watu wanene wengi".

20231101.sw_2804_3

https://sw.wikipedia.org/wiki/Mogadishu

Mogadishu

Mji ulikuwa na vipindi vya kujitegemea na vipindi vya kutawaliwa na nchi za nje katika historia yake. Mnamo mwaka 1500 Wareno walikuwa mabwana wake. Tangu katikati ya karne ya 19 Mogadishu ilikuwa chini ya sultani wa Zanzibar.

20231101.sw_2804_4

https://sw.wikipedia.org/wiki/Mogadishu

Mogadishu

Mwaka 1892 sultani alikodisha mji kwa Italia iliyoinunua kutoka kwake mwaka 1905 ukawa mji mkuu wa koloni la Somalia ya Kiitalia.

20231101.sw_2804_5

https://sw.wikipedia.org/wiki/Mogadishu

Mogadishu

Wakati wa Vita Kuu ya Pili ya Dunia mji ulivamiwa na Waingereza mwaka 1941 waliourudisha kwa Italia mwaka 1954.

20231101.sw_2804_6

https://sw.wikipedia.org/wiki/Mogadishu

Mogadishu

Mwaka 1990 dikteta Siad Barre alipinduliwa halafu Mogadishu pamoja na nchi yote iliingia katika vita vya wenyewe kwa wenyewe. Wanajeshi wa Marekani walijaribu mwaka 1993 kurudisha hali ya usalama kwa niaba ya Umoja wa Mataifa lakini walikuta upinzani mkali kutoka kwa vikundi vya wanamgambo Wasomalia. Baada ya kupoteza askari Marekani iliondoka tena.

20231101.sw_2804_7

https://sw.wikipedia.org/wiki/Mogadishu

Mogadishu

Hali ya vita imeendelea hadi mwaka 2012, na kwa muda mrefu nchi ikiwa haina serikali wala bunge na uharamia ulishamiri.

20231101.sw_2806_0

https://sw.wikipedia.org/wiki/Kitenduli

Kitenduli

Vitenduli ni ndege wadogo wa jenasi Uraeginthus katika familia ya Estrildidae ambao wana rangi buluu. Kuna spishi mbili zingine kwa jenasi hii ambazo zinaitwa tunguhina na zina rangi kahawianyekundu, lakini wataalamu wengine wanaziweka katika jenasi Granatina. Vitenduli wanatokea Afrika chini ya Sahara tu. Hupenda kuwa karibu na makazi ya watu. Tago lao hutengenezwa na manyasi juu ya mti au ndani ya paa; limefunikika juu na mwingilio kando.

20231101.sw_2806_1

https://sw.wikipedia.org/wiki/Kitenduli

Kitenduli

Uraeginthus angolensis, Kitenduli Mashavu-buluu (Southern au Blue-breasted Cordon-bleu au Blue Waxbill)

20231101.sw_2807_0

https://sw.wikipedia.org/wiki/Tunguhina

Tunguhina

Tunguhina ni ndege wadogo wa jenasi Uraeginthus katika familia ya Estrildidae ambao wana rangi kahawianyekundu na viraka buluu au zambarau. Kuna spishi tatu zingine kwa jenasi hii ambazo zinaitwa vitenduli na zina rangi buluu. Wataalamu wengine wanaweka spishi mbili za tunguhina ndani ya jenasi Granatina. Spishi hizi zinatokea Afrika chini ya Sahara tu. Tunguhina ni ndege waoga, lakini kwa bustani ya hoteli na nyumba wanazoea watu. Tago lao hutengenezwa na manyasi ndani ya magugu; limefunikika juu na lina mwingilio kando.

20231101.sw_2810_0

https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi

Morisi

Morisi ni kisiwa karibu na Afrika, pia ni nchi inayoitwa rasmi Jamhuri ya Morisi (kwa Kiingereza: Republic of Mauritius, kwa Kifaransa: République de Maurice). Ni nchi ya visiwa katika Bahari Hindi takriban Km 900 mashariki kwa Madagaska na km 4000 kusini-magharibi kwa Bara Hindi.

20231101.sw_2810_1

https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi

Morisi

Eneo la jamhuri ni pamoja na kisiwa cha Morisi yenyewe, kisiwa cha Rodrigues, visiwa vidogo vya Cargados Carajos na Agalega.

20231101.sw_2810_2

https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi

Morisi

Kisiwa kikuu cha Mauritius ni km² 1,865 au 91% za ardhi yote ya jamhuri. Karibu wakazi wote (1,261,208) huishi huko.

20231101.sw_2810_3

https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi

Morisi

Kisiwa cha Rodrigues kipo km 560 mashariki kwa Morisi yenyewe. Eneo lake ni km² 109; kuna wakazi 41,000.

20231101.sw_2810_4

https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi

Morisi

Visiwa vya Cargados Carajos (vinaitwa pia Saint Brandon) ni visiwa 16 vidogo sana, vyenye eneo la km² 1.3 pekee. Viko km 300 kaskazini kwa Morisi. Kuna wakazi mia chache wavuvi.

20231101.sw_2810_5

https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi

Morisi

Agalega ni visiwa viwili, yaani Kisiwa cha Kaskazini na Kisiwa cha Kusini, takriban km 1,122 kaskazini kwa Morisi yenyewe. Visiwa hivyo vina eneo la km² 70. Kuna vijiji vya Vingt Cinq na La Fourche kwenye kisiwa cha kaskazini na kijiji cha Ste Rita kwenye kisiwa cha kusini. Wenyeji wanalima mazao ya mnazi pamoja na mboga kwa matumizi yao wenyewe.

20231101.sw_2810_6

https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi

Morisi

Baada ya Waarabu na Wareno kuvumbua Morisi, wakazi wa kwanza (1638) walikuwa Waholanzi, lakini hawakuacha dalili isipokuwa majina ya mahali kwa sababu waliondoka mwaka 1710 baada ya kushindwa kiuchumi.

20231101.sw_2810_7

https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi

Morisi

Wafaransa walitawala visiwa kati ya 1715 hadi 1810. Walianzisha miji na mashamba ya miwa. Nje ya walowezi, Wafaransa walipeleka pia watumwa kutoka bara la Afrika. Mwaka 1767 walikuwepo Wafaransa 3,163 pamoja na watumwa Waafrika 15,000, pia Wahindi 587.

20231101.sw_2810_8

https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi

Morisi

Uingereza ulichukua utawala wa visiwa mwaka 1810 katika vita dhidi ya Napoleon. Tangu siku zile Kiingereza kilikuwa lugha rasmi ya serikali, lakini wakazi waliendelea kutumia lahaja za Kifaransa.

20231101.sw_2810_9

https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi

Morisi

Baada ya kuwapatia watumwa uhuru, Waingereza walileta Wahindi wengi, baadaye pia Wachina kama wafanyakazi kwenye mashamba ya sukari. Leo hii idadi kubwa ya wakazi ni wa asili ya Kihindi.

20231101.sw_2810_10

https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi

Morisi

Lakini 80% ya wananchi hutumia aina ya Kifaransa kama lugha ya kwanza (pamoja na krioli ya Kimorisyen. Asilimia 15 hutumia lugha za Kihindi kama vile Kibhojpuri, Kiurdu, Kitamil, na wengine Kichina na Kiingereza.

20231101.sw_2810_11

https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi

Morisi

Karibu nusu (48.5%) ya wakazi hufuata dini ya Uhindu, 32.7% Ukristo (hasa wa Kanisa Katoliki), 17.3% ni Waislamu (hasa Wasunni, lakini pia Washia), 0.4% Wabuddha.

20231101.sw_2810_12

https://sw.wikipedia.org/wiki/Morisi

Morisi

Nchi iliendelea kuwa na serikali zilizochaguliwa bila kupinduliwa: hali hii ya utulivu ilisaidia kukua kwa uchumi. Hali ya maisha ni ya juu kuliko nchi nyingi za Afrika.

20231101.sw_2811_0

https://sw.wikipedia.org/wiki/Antananarivo

Antananarivo

Antanànarìvo (matamushi [An/ta/na/ri/vo], Umma 1,403,449 (2001 sensa), ni Mji Mkuu wa Madagaska, kwa Mkoa wa Antananarivo.

20231101.sw_2811_1

https://sw.wikipedia.org/wiki/Antananarivo

Antananarivo

Pia mji huu wajulikana kwa jina la Kifaransa kama Tananarive ama kwa kifupi ni Tana. Antanànarivo iko kati ya kisiwa kulingana na usabaa wa kisiwa, lakini ni maili 90 kutoka pwani ya magharibi. Mji mwenyewe una kituo cha amri, kinachojengwa juu ya milima na mabonde marefu yenye miamba na nyembamba. Hii milima na mabonde imesambaa kusini na kaskazini kama 2-½ maili, ikigawa kaskazini kwa njiapanda, na kukwea mahali juu zaidi pakiwa 690 ft. juu ya viwanja dhihirifu za mchele upande wa magharibi, ambazo zenyewe zimo 4060 ft. juu ya usawa wa bahari. Mji huu ni mji mkubwa nchini Madagaska na ni kituo cha amri ya serikali, mawasiliano, na kituo cha uchumi. Mahali Mji huu uko ni 18°55' Kusini, 47°31' Magharibi (-18.916667, 47.516667) , Maili 135 Magharibi-kusini magharibi ya Tamatave, ni bandari ya kisiwa hiki, ambayo imeungwa kwa reli, na kwa maili 60 kwa pwani kuna jahazi za kusafirisha. Viwanda vyahusu utolezi wa kuunda sigara, na nguo.

20231101.sw_2811_2

https://sw.wikipedia.org/wiki/Antananarivo

Antananarivo

Antananarivo ilianza pengine mwaka wa 1625. Kwa muda mrefu machifu wa kijiji cha Hova pekee, waliweza kujipa Uhuru kutoka sehemu nyingine za Madagaska, na kwa hivyo Antananarivo kuwa mji wa maana, na baadaye kuwa mji asili kwa kuongezeka wa wakazi 80,000. Mwaka wa 1793 mji huu ulifanywa uwe mji mkuu wa Wafalme wa Merina. Kushindwa kwa Mfalme Radama (wa kwanza) iliifanya Antananarivo iwe mji mkuu wa Madagaska yote. Mwaka wa 1869 majengo yote kwa mji asili, yalikuwa ya mbao ama nyazi, na hata hivyo mji wenyewe ulikuwa na Jumba za kifalme kubwa, kubwa zaidi ikiwa 120 ft. kwenda juu. Hili jumba lilataji sehemu ya bonde la kati; na jumba hili kubwa zaidi, dari na minara yake imepaa juu, na kwahivyo kuonekana kutoka sehemu zote.

20231101.sw_2811_3

https://sw.wikipedia.org/wiki/Antananarivo

Antananarivo

Kutoka uwanzo wa mawe na tofali, mji wote umejengwa na sasa kuna majengo ya aina nyingi na ya kuhifadhi, Jumba la Kifalme, Nyumba ambazo zilikuwa za Waziri mkuu na masharifu, makazi ya kifaransa, Kathidro ya Aglikan na Katoliki wa Kiromathe, Kanisa kadhaa za mawe na nyingine za matofali, Chuo, Shule, hospitali, Mahakama ya Sheria na Majengo ya Serikali, na nyumba nyingine za kuishi.

20231101.sw_2811_4

https://sw.wikipedia.org/wiki/Antananarivo

Antananarivo

Mji huu ulitekwa na Wafaransa mwaka wa 1895 na kuwekwa kwa koloni ya eneo ya Madagaska. Kutoka ukoloni wa ufaransa barabara njema zilitengenezwa kwa mji, ngazi pana za kupaa kwa eneo ya mabonde zimeunganisha sehemu zile ziko kwa ukwea zaidi na ziwezi kuundwa barabara za kawaida, na sehemu ya kati inayoitwa Andohalo, ni sehemu nzuri sana, ambayo inajia za kutembea na daraja za ukwea ambazo ni shamba za maua na miti. Hifadhi zimewekwa karibu na makazi ya watu, na upandaji wa miti na mashamba ya uhifadhi eneo nyingi za mji zaipatia mji urembo na utulifu. Maji ya patikana kwa chemchem chini ya milima lakini maji mengi yatoka kwa mto Ikopa, ambao mto huo wapitia kando ya Mji kusini na magharibi. Mji wenyewe umelindwa na Vigome viwili ambazo zilijengwa kwa mlima mashariki na kusini-magharibi. Pia kathidro ya Anglikani na katoliki ya kiroma, kuna Kanisa zaidi ya hamsini mjini na eneo za mji, na hata Miskiti za kiislamu. Antananarivo ni nyumbani kwa Chuo Kikuu cha Madagascar na Chuo cha Ambatobe (Collège Rural d'Ambatobe).

20231101.sw_2811_5

https://sw.wikipedia.org/wiki/Antananarivo

Antananarivo

Antanànarìvo ya maanisha "Mji wa Maelfu" (arivo=Elfu). Miaka ya ukoloni na hata miaka iliyofuatia Uhuru wa Madagaska, Antananarivo iliitwa 'Tananarive.

20231101.sw_2812_0

https://sw.wikipedia.org/wiki/Port%20Louis

Port Louis

Port Louis ni mji mkuu wa jamhuri ya Morisi. Ikiwa na wakazi 170,000 ni mji mkubwa wa taifa hili la visiwani katika Bahari Hindi.

20231101.sw_2812_1

https://sw.wikipedia.org/wiki/Port%20Louis

Port Louis

Kiwanja cha ndege cha kimataifacha Sir Seewoosagur Ramgoolam kipo 30 km kusini ya mji. Kutoka Port Louis kuna feri kwenda Saint Denis mji mkuu wa Réunion.

20231101.sw_2812_2

https://sw.wikipedia.org/wiki/Port%20Louis

Port Louis

Kuna viwanda vya nguo na vitambaa pia vya kemikali na madawa. Benki ziko nyingi. Kwa jumla Port Louis ni mji wa Afrika ambako wenyeji wana hali ya maisha iliyo juu kushinda miji mingine ya Afrika.

20231101.sw_2814_0

https://sw.wikipedia.org/wiki/Maskarena

Maskarena

Maskarena ni funguvisiwa katika Bahari Hindi takriban 900 km mashariki ya Madagaska. Kwa jumla ni visiwa vya dola la Morisi pamoja na kisiwa cha Kifaransa cha Réunion.

20231101.sw_2814_1

https://sw.wikipedia.org/wiki/Maskarena

Maskarena

Asili ya jina ni nahodha Mreno Pedro Mascarenhas aliyekuwa Mzungu wa kwanza wa kuzitembelea. Havikuwa na wakazi lakini Mascarenhas alitoa taarifa ya kwamba alikuta mabaki ya meli iliyowahi kuharibika kitambo.

20231101.sw_2814_2

https://sw.wikipedia.org/wiki/Maskarena

Maskarena

Kwa hiyo inaaminika ya kwamba mabaharia Waarabu labda pia Wahindi waliwahi kufika mara kwa visiwani bila kuanzisha makao ya kudumu. Lakini visiwa vilisaidia wasafiri baharini kupata chakula na maji na kupumzika kabla ya kuendelea na safari zao.

20231101.sw_2816_0

https://sw.wikipedia.org/wiki/Shomoro

Shomoro

Shomoro ni ndege wadogo wa jenasi Passer katika familia ya Passeridae ambao wana rangi ya nyeusi, nyeupe, majivu na kahawia. Ndege hawa huitwa korobindo pia, lakini jina hili litumike afadhali kwa kuita ndege wa jenasi Petronia. Shomoro wenye kichwa kijivu huitwa jurawa. Ndege hawa wana domo fupi na nene lifaalo kula mbegu, lakini hula wadudu wadogo pia hasa wanapokuwa vifaranga. Kwa asili shomoro wanatokea Ulaya, Afrika na Asia, lakini watu wamewaletea Australia na Marekani.

20231101.sw_2818_0

https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso

Burkina Faso

Imepakana na nchi zifuatazo: Mali upande wa kaskazini, Niger upande wa mashariki, Benin, Togo, Ghana na Côte d'Ivoire upande wa kusini.

20231101.sw_2818_1

https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso

Burkina Faso

Nchi ilianzishwa na Wafaransa kwa njia ya kugawa koloni la Cote d'Ivoire mwaka 1919. Jina la koloni jipya lilikuwa Volta ya Juu (kwa Kifaransa: Haute Volta). Jina limetokana na mto Volta unaoanzia hapa.

20231101.sw_2818_2

https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso

Burkina Faso

Kiongozi wa nchi Thomas Sankara alibadilisha jina la nchi tarehe 4 Agosti 1984 kuwa Burkina Faso, yaani nchi ya watu waadilifu (kwa lugha ya Kimossi).

20231101.sw_2818_3

https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso

Burkina Faso

Mlima wa juu ni Ténakourou (katika kusini) wenye m. 749. Sehemu ya chini ni bonde la mto Pendjari mpakani kwa Benin.

20231101.sw_2818_4

https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso

Burkina Faso

Nchi imegawiwa kwa mikoa 13 (inaitwa region). Ndani ya mikoa kuna wilaya 45 (provinces) na tarafa 301 (departement). Kila mkoa husimamiwa na mkuu anayeitwa gouverneur.

20231101.sw_2818_5

https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso

Burkina Faso

Burkina Faso ina chanzo cha matawimto ya mto Volta ambayo ni Mouhoun (pia Volta Nyeusi), Nakambé (pia Volta Nyeupe) na Nazinon (pia Volta Nyekundu). Mouhoun ni mto pekee wenye maji mwaka mzima.

20231101.sw_2818_6

https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso

Burkina Faso

Sehemu za kaskazini na mashariki za nchi ambazo ni takriban robo ya eneo lake lote ni beseni yala mto Niger. Matawimto ya Niger (Béli, Gorouol, Goudébo na Dargol) yana maji kwa muda wa miezi 4-6 kila mwaka.

20231101.sw_2818_7

https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso

Burkina Faso

Kuna kanda tatu ya hali ya hewa, kuanzia Sahel katika kaskazini hadi Sudan-Guinea katika kusini kwenye mvua zaidi.

20231101.sw_2818_8

https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso

Burkina Faso

Katika maeneo yabisi ya kaskazini serikali mbalimbali zimejitahidi kupanda miti, jumla ya milioni 23 katika miaka 1996-2000.

20231101.sw_2818_9

https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso

Burkina Faso

Miji mingine muhimu ni Bobo-Dioulasso (wakazi 366,383), Koudougou (wakazi 89,374), Ouahigouya (wakazi 62,325) na Banfora (wakazi 61,762). (takwimu za Januari 2006)

20231101.sw_2818_10

https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso

Burkina Faso

Kabila kubwa nchini ni la Wamossi (karibu nusu ya wananchi wote) wakikaa karibu na Wagadugu. La pili ni la Wabobo hasa katika eneo la Bobo-Dioulasso. Kanda la Sahel katika kaskazini wako Wafula.

20231101.sw_2818_11

https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso

Burkina Faso

Lugha ya Kifaransa ndiyo lugha rasmi. Lugha kuu za mawasiliano ni Kimossi na Kidiula. Kwa ujumla kuna lugha 68 nchini Burkina.

20231101.sw_2818_12

https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso

Burkina Faso

Upande wa dini, wakazi Waislamu ni 60.5%, Wakristo ni 23.2% (Wakatoliki 19% na Waprotestanti 4.2%) na wafuasi wa dini asilia za Kiafrika ni 15.3%.

20231101.sw_2818_13

https://sw.wikipedia.org/wiki/Burkina%20Faso

Burkina Faso

Engberg-Perderson, Lars, Endangering Development: Politics, Projects, and Environment in Burkina Faso (Praeger Publishers, 2003).