_id
stringlengths 15
22
| url
stringlengths 31
150
| title
stringlengths 1
86
| text
stringlengths 100
23.8k
|
|---|---|---|---|
20231101.sw_3213_23
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Hali hii ilikuwa mbaya zaidi katika miaka ya mwisho ya utawala wa Mobuto pamoja na rushwa na utendaji mbaya ulioendana na serikali zake. Hali haikuboreka kwa watu wengi tangu serikali ya Joseph Kabila kutokana na vita vya wenyewe kwa wenyewe na rushwa ya kupindukia.
|
20231101.sw_3213_24
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Hata hivyo watu wanaendelea kuhamia Kinshasa na mji unakua kwa sababu hali katika mikoa mingi ni mbaya zaidi
|
20231101.sw_3213_25
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Uhalifu ni tatizo kubwa mjini Kinshasa. Mwaka 2004 ulihesabiwa kati ya miji hatari zaidi barani Afrika. Kiwango cha mauaji ni 112.3 kwa kila wakazi 100,000. Pia ujambazi, ubakaji, utekaji nyara na magenge ya vurugu ni mambo ya kawaida.
|
20231101.sw_3213_26
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Tangu Vita ya Pili vya Kongo, mji umekuwa ukijitahidi kutoka kwenye uhalifu. Polisi ilipambana hasa na magenge ya vijana kutoka mitaa duni ya vibanda wanapoishi wakazi wengi wa mji huo.
|
20231101.sw_3213_27
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Kuna watoto wengi wanaoishi bila wazazi wala familia kwenye barabara za Kinshasa. Idadi yao hukadiriwa kuwa mnamo 20,000 - 25,000. Robo yao hawana mapato mengine kuliko kuombaomba au kuiba tu.
|
20231101.sw_3213_28
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Maeneo makubwa ya mji ni kama Cité de l'OUA, nyumbani kwa Serikali ya Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo, Commune de Matonge, unaojulikana kwa maisha yake ya usiku, L'ONATRA, jengo la kuvutia la Wizara ya Usafiri na makazi eneo la Gombe.
|
20231101.sw_3213_29
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Makala maalum ya mji ni kama Hotel SOZACOM Building Memling skyscrapers, soko kuu, Makumbusho ya Kinshasa, Chuo cha Sanaa cha Kinshasa. Boulevard du 30 juin (Barabara ya 30 Juni) inaunganisha maeneo kuu ya mji. Kinshasa ni nyumbani kwa uwanja wa taifa, Stade des Martyrs (Uwanja wa mashahidi).
|
20231101.sw_3213_30
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Kuna viwanda vingine vingi kama Nova Products, CongoFuture, AngelCosmetics, Cobra, Ghandour Industries Kongo, African Food & Bewerage, Shalina Group, Beltexco, Graphics System, Femco, Sajico na BCDC Bank, Benki TMB iiliyopo katika eneo la mji.
|
20231101.sw_3213_31
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Kinshasa ni nyumbani kwa taasisi kadhaa za elimu, inayozingatia vitivo tofauti, kutoka uhandisi hadi uuguzi na uandishi. Mji huo pia ni nyumbani kwa vyuo vikuu vikubwa vitatu na sanaa shuleni:
|
20231101.sw_3213_32
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Kuna hospitali ishirini Kinshasa, pamoja na vituo mbalimbali vya matibabu na kliniki. Mwaka 1997, Dikembe Mutombo akajenga hospitali yenye vitanda 300 karibu na nyumba yake katika mji wa Kinshasa.
|
20231101.sw_3213_33
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Tangu mwaka 1991, Hospitali ya Monkole imekuwa ikifanya kazi bila faida kama taasisi ya afya ishirikiana na Idara ya Afya kama hospitali ya wilaya mjini Kinshasa. Ikiongozwa na Léon Tshilolo, daktari bingwa wa watoto na damu, Hospitali ya Monkole imenfungua jengo jipya la vitanda 150 mwaka 2011 pamoja na huduma bora kama maabara, mahututi, uzalishaji, dawa ya familia, kitengo cha dharura na eneo kubwa la upasuaji.
|
20231101.sw_3213_34
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Kinshasa ni nyumbani kwa idadi kubwa ya vituo vya redio na televisheni. Televisheni ya kitaifa iko katika mji. Vituo vyake viwili hufikia nchi nzima. Zaidi ya vituo hivyo, kuna vituo vingine kadhaa vinavyofikia mazingira ya mji, na mara nyingine nje kidogo. Vyombo vingi vya habari hutumia Kifaransa na Kilingala kwa kiasi kikubwa; vichache sana kutumia lugha nyingine za kitaifa.
|
20231101.sw_3213_35
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Lugha rasmi ya Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo, ambao mji mkuu ni Kinshasa, ni Kifaransa. Kinshasa ni mji wa pili kwa idadi ya wanaozungumza Kifaransa katika dunia
|
20231101.sw_3213_36
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Kilingala hutumika sana kuzungumza. Kifaransa ni lugha ya ishara mitaani, mabango, magazeti, nyaraka za serikali, shule; hutumika sanasana katika michezo ya kuigiza, televisheni, na vyombo vya habari, na hutumika katika mahusiano kati ya watu wa kutofautiana cheo; watu wa cheo sawa, hata hivyo, huzungumza katika lugha za Kiafrika (Kikongo, Kilingala, Tshiluba au Kiswahili) miongoni mwao wenyewe. Hivyo, wakati utamaduni umejaa wanaozungumza Kifaransa, kuna mseto wa lugha huko Kinshasa.
|
20231101.sw_3213_37
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Kuna viwanda mbalimbali ya binafsi vya Usafiri Mjini (STUC) na reli la umma (magari 12 mwaka 2002) inayotumikia mji. Njia za basi ni:
|
20231101.sw_3213_38
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Makampuni mengine pia kutoa usafiri wa umma: Urbaco, Tshatu Trans, Socogetra, Gesac na MB Sprl. Basi la mji hubeba abiria 67000 kwa siku. Makampuni kadhaa ya usafiri hutumia teksi na teksi-basi. Wingi (95,8%) wa usafiri hutolewa na watu binafsi.
|
20231101.sw_3213_39
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Mji unafikiria uundaji wa tramway kwa kushirikiana na usafiri wa umma katika Brussel (STIB), ambayo kazi ingeanza mwaka 2009 na itakuwa imekamilika 2012-2015. Suala la umeme halijatatuliwa.
|
20231101.sw_3213_40
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
ONATRA hutumia mistari mitatu ya reli mijini kuunganisha kituo cha mji kifaa, ambayo inakwenda Bas-Congo. .
|
20231101.sw_3213_41
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Mstari mkuu kuunganisha Stesheni Kuu ya Uwanja wa ndege wa kimataifa wa Kinshasa una vituo 9: Central Station, Ndolo, Amicongo, Uzam, Masina / Petro-Kongo, wireless Masina Masina / Mapela, Masina / Neighborhood III, Masina / Siforco Camp na uwanja wa ndege wa Ndjili.
|
20231101.sw_3213_42
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Mstari wa pili hulinganisha Central Station katika Kasangulu huko Bas-Congo, kupitia Matete, Riflart na Kimwenza.
|
20231101.sw_3213_43
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Mto wa Kinshasa ni bandari kuu ya Kongo. Bandari, iitwayo 'Le Beach Ngobila' inaenea kwa juu kando ya mto, ikiwa ni pamoja na alama ya Quay s na jetties na mamia ya meli iliyofungwa. Feri huvuka mto hadi Brazzaville, umbali wa Usafiri wa mto hulinganisha bandari kadhaa, kama Kisangani na Bangui.
|
20231101.sw_3213_44
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Kuna baadhi ya viungo vya reli hadi Matadi, bahari katika bandari ya Kongo Estuary kutoka bahari ya Atlantiki. Hakuna viungo vya reli kutoka ndani mwa kinshasa, au viungo vya barabara kufikia nchi kavu ni vichache na viko katika hali mbaya.
|
20231101.sw_3213_45
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Mji una viwanja viwili vya ndege, Uwanja wa Kimataifa wa N'Djili wenye uhusiano na nchi nyingine za Afrika na pia Brussels, Paris, na Madrid; na Uwanja wa N'Dolo.
|
20231101.sw_3213_46
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
DJ Mbenga, mchezaji mtaalamu wa mchezo wa vikapu wa Los Angeles Lakers katika National Basketball Association.
|
20231101.sw_3213_47
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Ariza Makukula, mchezaji soka mtaalamu wa Ureno katika ligi ya Uturuki, aliyekopwa kutoka Sport Lisboa e Benfica kutoka ligi ya Ureno.
|
20231101.sw_3213_48
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Mwamba Kazadi, aliyekuwa mchezaji soka mtaalamu ambaye alishinda tuzo la "African Footballer of the Year" mwaka 1973.
|
20231101.sw_3213_49
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Kinshasa
|
Kinshasa
|
Ramani ya Kinshasa kutoka l'UNJLC kabla ya kuwa kubadilishwa kwa Monuc (ramani hii ina habari juu ya majengo zaidi kuliko Monuc map) (PDF ndogo kuliko Monuc ramani ya 4.8 MB)
|
20231101.sw_3216_0
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Karl Peters au Carl Peters (27 Septemba 1856 – 10 Septemba 1918) alikuwa mpelelezi na mwanasiasa Mjerumani aliyeanzisha koloni la Afrika ya Mashariki ya Kijerumani.
|
20231101.sw_3216_1
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Peters alizaliwa mwaka 1856 Neuhaus de Elb, ndani ya ngome ya Hannover, katika Ujerumani ya Kaskazini kama mtoto wa nane wa mchungaji wa Kilutheri.
|
20231101.sw_3216_2
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Baada ya kumaliza shule ya sekondari, alisoma historia na falsafa kwenye vyuo vikuu vya Göttingen, Tübingen na Berlin. Akiwa chuoni alivutwa na mafundisho ya Udarwini wa Kijamii yanayotangaza kwamba ni haki na halali kama wenye nguvu duniani wanatawala na kukandamiza watu dhaifu.
|
20231101.sw_3216_3
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Baada ya masomo yake ya historia alifanya kazi London (Uingereza) mnamo 1882/1883. Alijifunza mengi kuhusu himaya ya kikoloni ya Uingereza na utawala wake juu ya nchi nyingi.
|
20231101.sw_3216_4
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Peters alisikitika kuona Ujerumani haikuwa na koloni hadi wakati ule. Aliamini kwamba makoloni huongeza utajiri na enzi ya nchi yenye makoloni jinsi ilivyoonekana katika mfano wa utawala wa Kiingereza juu ya India. Alitaka kuwapatia Wajerumani nafasi waliyostahili machoni pake kati ya mataifa ya Ulaya.
|
20231101.sw_3216_5
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Hadi wakati huo sehemu chache za Afrika zilikuwa makoloni ya Wazungu, isipokuwa Koloni ya Rasi (Afrika Kusini), pwani za Msumbiji na Angola, maeneo madogo ya Afrika ya Magharibi na Algeria. Wakati Peters alipokaa London, mfalme Leopold II wa Ubelgiji alianza kujenga himaya yake Kongo kuanzia mwaka 1878. Jitihada zake, ambazo alizifanya kama mtu binafsi kwa kujitangaza kama mfadhili wa binadamu, zilisababisha mashaka baina ya Ureno na Ufaransa zilizohofia upanuzi wa maeneo ya mfalme wa Ubelgiji katika sehemu ambako waliamini walistahili kipaumbele. Ureno ilifaulu kuvuta Uingereza upande wake, baada ya nchi hii kutazama kwa mashaka uvamizi wa Ufaransa katika Tunisia kwenye mwaka 1881. Uingereza ilihofia upanuzi wa Ufaransa kuwa hatari kwa usimamizi wake wa Mfereji wa Suez na njia ya baharini baina ya Uingereza na Uhindi iliyokuwa koloni tajiri la Uingereza.
|
20231101.sw_3216_6
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Wakati uleule wafanyabiashara wa Hamburg na Bremen kaskazini mwa Ujerumani walikuwa na biashara nzuri na sehemu za pwani ya Afrika ya Magharibi lakini waliona jinsi gani Waingereza na Wafaransa walivyofanya mikataba na watawala Waafrika na kuzuia wanfanyabiashara wasio wa taifa lao. Hasa mapatano ya Sierra Leone baina ya Uingereza na Ufaransa ya mwaka 1883 yaliwashtusha wafanyabiashara Wajerumani, kwa sababu Uingereza na Ufaransa zilipatana hapa kuhusu "maeneo ya athira" katika Afrika ya Magharibi bila mawasiliano na nchi nyingine. Hapo wafanyabiashara kadhaa Wajerumani walianza kudai ulinzi kutoka serikali yao. Serikali chini ya Chansella Bismarck iliwahi kukataa maombi hayo lakini mwisho wa mwaka 1883 alimtuma mwakilishi pamoja na manowari aliyeelekea Afrika ya Magharibi kwa shabaha ya kufanya mikataba na watawala wenyeji pale ambako Waingereza na Wafaransa hawajafanya hivyo bado.
|
20231101.sw_3216_7
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Peters aliporudi Ujerumani mwaka 1883 alijishughulisha, tena kwa nguvu, na siasa ya kudai koloni kwa Ujerumani. Alikuta shirika moja lililounganisha wanasiasa mbalimbali waliopenda kuunda koloni lakini Peters aliwapuuza akiwaona kama watu wanaoongeaongea badala ya kufanya kazi.
|
20231101.sw_3216_8
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Machi 1884 Peters aliunda "Shirika la Ukoloni wa Kijerumani" (Gesellschaft für Deutsche Kolonisation). Peters na wenzake walitaka kununua au kwa namna yoyote kupata maeneo; waliangalia Amerika ya Kusini na pia Afrika Kusini. Waliandaa safari ya kuelekea nchi ya Washona (Zimbabwe) ambako habari za upatikanaji wa dhahabu zilienea. Wakiandaa safari yao walifahamishwa kwamba eneo hili lilikuwa tayari katika upeo wa athira ya Uingereza. Hivyo walibadilisha mpanga wakaamua kulenga Afrika ya Mashariki. Wakati huo himaya pekee iliyotambuliwa kimataifa ilikuwa Usultani wa Zanzibar. Kamati kuu ya shirika ilimpa Peters wito wa kupata maeneo katika Afrika ya Mashariki kwa imani ya kuwa utawala wa Zanzibar ni wa pwani tu.
|
20231101.sw_3216_9
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Peters alipoandaa safari yake mataifa ya Ulaya yalikuwa yakiandaa mkutano wa Berlin kuhusu masuala ya Kongo. Mkutano huo, ulioanza Desemba 1884, ulisababishwa na mipango ya mfalme Leopold II wa Ubelgiji kujijengea himaya ya binafsi katika beseni la Kongo akigongana na shabaha za Ufaransa, Ureno na Uingereza.
|
20231101.sw_3216_10
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Tarehe 10 Novemba 1884 Peters alifika Unguja pamoja na wanakamati wawili ili aendelee kuzunguka kwenye bara. Serikali ya Kijerumani ya Chansella Bismarck haikukubali mipango yake kwa sababu iliogopa vurugu kwenye mkutano ulioitishwa tayari. Hivyo Peters alipofika kwenye ubalozi wa Ujerumani mjini Zanzibar alipokewa kwa barua kutoka Berlin iliyosema ya kwamba hawezi kutegemea msaada wowote kwani juhudi zake ziko nje ya siasa ya nchi.
|
20231101.sw_3216_11
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Peters akimwogopa Sultani pamoja na Waingereza alivuka kwa siri kutoka Unguja kwenda bara. Alifaulu kutembelea masultani au machifu kadhaa waliotia aina ya sahihi kwenye karatasi walizoonyeshwa na Peters. Karatasi hizo ziliandikwa kwa lugha ya Kijerumani zikisema ya kwamba chifu fulani aliweka eneo lake chini ya mamlaka ya shirika la Kijerumani pamoja na kulipatia shirika hilo haki ya kutumia maeneo na malighafi yote.
|
20231101.sw_3216_12
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Kuna hakika ya kwamba machifu hawakuelewa walichofanya kwa kuchora alama zao kwenye karatasi hizo; walifikiri kwamba wameahidiwa ulinzi kutoka kwa mtawala wa mbali ambaye labda siku moja atakuwa na faida kwao, lakini hawakuelewa kwamba walitoa kibali kwa wageni kutawala nchi.
|
20231101.sw_3216_13
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Peters mwenyewe alisimulia jinsi alivyowapa machifu pombe kali hadi wakawa tayari kuchora alama zao kwenye karatasi walizoonyeshwa bila kuelewa maana yake.
|
20231101.sw_3216_14
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Kwa njia hiyo katika muda mfupi kati ya tarehe 23 Novemba na 17 Desemba 1884 Peters alipata hati kutoka watu alioita machifu wa Usagara, Nguru, Useguha na Ukami kwa ajili ya shirika lake, jumla eneo la km² 140,000.
|
20231101.sw_3216_15
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Peters alirudi Ujerumani mnamo Februari 1885 katika siku za mwisho za Mkutano wa Berlin. Aliomba barua ya ulinzi kutoka serikali kwa ajili ya maeneo aliyodai kuwa chini ya shirika la ukoloni. Chansella Mjerumani Bismarck aliendelea kumkatalia. Hati za Peters aliziita karatasi zenye michoro bila thamani ya watu weusi.
|
20231101.sw_3216_16
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Lakini Peters alimtishia kuweka maeneo hayo chini ya ulinzi wa mfalme Leopold II wa Ubelgiji aliyekuwa tayari kupanua himaya yake ya Kongo iliyotambuliwa na serikali za Ulaya wakati wa mkutano. Kutokana na tishio hilo Bismarck alikubali, na Peters akapewa hati rasmi ya kifalme iliyoweka maeneo ya shirika la koloni chini ya ulinzi wa Dola la Ujerumani.
|
20231101.sw_3216_17
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Sultani wa Zanzibar hakufurahishwa na habari hizo, akapinga kwa telegramu aliyotumia Berlin akidai kuwa Peters aliingia bila kibali na kufanya mikataba na machifu waliokuwa chini ya Zanzibar. Lakini baada ya kutoa barua za ulinzi Berlin iliona haja ya kusimama imara ikapeleka manowari 8 huko Zanzibar chini ya admeri Knorr. Sultani alikosa uwezo wa kushindana na jeshi hilo akakubali mikataba ya Peters na kwamba Wajerumani watumie bandari ya Daressalaam.
|
20231101.sw_3216_18
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Wakati huo Peters mwenyewe alibaki Ujerumani na kuandaa upanuzi wa himaya ya shirika lake. Aliunda kampuni jipya la "Shirika la Kijerumani kwa Afrika ya Mashariki" lililochukua nafasi ya shirika la awali. Shirika lilituma maafisa kwa misafara mipya na kuongeza mikataba na machifu, na hivyo kuongeza eneo lililodaiwa na shirika.
|
20231101.sw_3216_19
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Pia aliwasiliana na madhehebu ya Ujerumani ili kupata wamisionari ambao wasaidie malengo yake. Lakini itikio lao lilikuwa tofauti. Kwa mfano, tarehe 18 Aprili 1887 padri Andreas Amrhein, mwanzilishi wa Wabenedikto wamisionari wa Mt. Otilia, alimuandikia hivi Papa Leo XIII kuhusu mazungumzo yake na Peters: "Wao wanataka wamisionari kwa ajili ya faida yao wenyewe. Lakini nimeweka masharti: wamisionari wafanye kazi yao kwa uhuru wote, bila kupingwa kwa namna yoyote na wakoloni. Licha ya hayo naona kwamba wamisionari wataweza kuwalinda wenyeji wasinyonywe ovyo na wakoloni na wafanyabiashara" .
|
20231101.sw_3216_20
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Mwaka 1887 Karl Peters alirudi Afrika kama mkurugenzi wa utawala wa kampuni. Aliingia katika majadiliano na Sultani Barghash ibn Sa'id kuhusu utawala wa pwani.
|
20231101.sw_3216_21
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Baada ya kifo cha Bargash mwaka 1888 Peters alifaulu kumshawishi Sultani mpya Khalifa ibn Sa'id kulikodisha eneo lote la pwani kwa Shirika la Kijerumani kwa Afrika ya Mashariki.
|
20231101.sw_3216_22
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Peters alirudi Ujerumani alipoombwa kuongoza msafara mpya wa kumtafuta Emin Pasha katika eneo kati ya Uganda na Sudan. Emin Pasha alikuwa Mjerumani kwa jina la Dr. Eduard Schnitzer ambaye aliingia katika utumishi wa serikali ya Misri, kuwa Mwislamu na gavana wa jimbo la Ikweta katika Sudan ya Kimisri. Baada ya mapinduzi ya Mahdi mwaka 1885 mawasiliano kati ya Emin Pasha na serikali ya Misri ilikatwa; kamati mbalimbali ziliundwa Ulaya kwa shabaha ya kumwokoa.
|
20231101.sw_3216_23
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Peters alifika tena Afrika ya Mashariki mwaka 1889 akaanza msafara wake mnamo Juni 1889 kutoka Witu kwenye pwani ya Kenya iliyokuwa eneo lindwa chini ya Ujerumani. Bila ya Peters wala watu wengine kujua, Emin Pasha hakuwa na haja yoyote ya kuokolewa, lakini kwa hiari yake alikuwa tayari safarini kuelekea Bagamoyo pamoja na mpelelezi Mwingereza Henry Morton Stanley. Lakini Peters, mbali ya kumtafuta Emin Pasha, alikuwa na shabaha yake mwenyewe: kupanua eneo la shirika lake. Kote alikopita alifanya mikataba mipya na machifu na masultani wa kikabila, kwa mfano na chifu wa Kavirondo (Kisumu) tarehe 1 Februari 1890.
|
20231101.sw_3216_24
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Hayo yote aliyafanya ingawa alijua kwamba serikali za Ujerumani na Uingereza ziliwahi kupatana kuhusu maeneo ya Afrika ya Mashariki zilipolenga kutafuta masilahi yao bila kuingiliana. Msafara wa Peters ulipita kabisa katika eneo lililoahidiwa kwa Uingereza. Lakini kufuatana na mapatano ya mkutano wa Berlin wa 1885 utawala wa nchi ya Ulaya katika Afrika ulitambuliwa mradi nchi iweze kuonyesha utawala wake halisi. Kumbe Waingereza hadi kupita kwa Peters walikuwa hawajachukua hatua zozote za kujenga utawala wao katika sehemu za Kenya.
|
20231101.sw_3216_25
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Kilele cha juhudi za Peters kilikuwa mapatano na Kabaka Mwanga II wa Buganda ya Machi 1890. Mwanga hakupendezwa na wamisionari Waingereza na Wafaransa walioshindana kati yao ili kuwa na athari kubwa huko Buganda. Labda kwa matumaini ya kwamba huyu mfalme wa Ujerumani asiyejulikana kwake atakuwa msaada dhidi ya siasa za Waingereza lakini atakuwa mbali mno asiweze kuleta hasara, Kabaka alitia sahihi kwenye mapatano ya urafiki na ulinzi kati ya Ujerumani na Buganda. Tendo hilo lilitekelezwa na Karl Peters bila kibali wala ujuzi wa serikali yake nyumbani.
|
20231101.sw_3216_26
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Peters alirudi kutoka Buganda kuelekea pwani. Tarehe 20 Juni 1890 huko Mpwapwa alikutana na Emin Pascha aliyekuwa tayari njiani kurudi kwake Ikweta. Mwezi Julai 1890 Peters alifika Bagamoyo.
|
20231101.sw_3216_27
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Katika msafara huo tabia za Peters zilionyesha jinsi alivyodharau Waafrika. Aliamini na kuandika kwamba Mwafrika hutawaliwa kwa kiboko tu. Kwake Mwafrika hakuwa mtu kamili. Akijiona mwenyewe ni bwana ambaye wenyeji wanapaswa kumtumikia, aliwadharau.
|
20231101.sw_3216_28
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Alipopitia Ugogo alimkasirikia Mgogo aliyecheka alipomtazama akinyoa ndevu zake, akaamuru apigwe kiboko. Tendo hilo liliwasababisha Wagogo kuchukua silaha, ikawa vita ambapo watu wakauawa kwa wingi.
|
20231101.sw_3216_29
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Watu waliosafiri naye na kumjua walisimulia jinsi alivyowapiga mara nyingi mahamali au watumishi wake, hata akapewa nao jina “mkono damu”.
|
20231101.sw_3216_30
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Wiki chache tu baada ya Peters kuanzisha safari yake ya kumtafuta Emin Pasha, utawala wa shirika lake uliporomoka vibaya. Shirika la Kijerumani kwa Afrika ya Mashariki lilianza kutekeleza mapatano na Sultani wa Zanzibar kuhusu utawala wa pwani mnamo Agosti 1889.
|
20231101.sw_3216_31
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Kushushwa kwa bendera ya Sultani na kupandishwa kwa bendera ya shirika kulishtusha wenyeji wengi. Maafisa Wajerumani wa shirika walionyesha ukali wakidai utawala juu ya bandari. Hayo yote yalisababisha mara moja ghasia. Wenyeji wakaongozwa na watu kama Abushiri na Bwana Heri. Uasi ulianza Pangani na kuenea kote pwani na kuwa vita kabisa. Shirika lilishindwa kupambana na upinzani huo wa wenyeji.
|
20231101.sw_3216_32
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Hapo serikali ya chansella Bismarck iliingilia kati na kutuma manowari pamoja na wanajeshi waliokomesha upinzani wote. Maeneo ya shirika yaliwekwa chini ya serikali ya Ujerumani kama koloni la Afrika ya Mashariki ya Kijerumani. Utawala wa shirika la Peters ulikwisha.
|
20231101.sw_3216_33
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Karl Peters aliporudi pwani mwezi Julai 1890 alipokea habari hizo pamoja na habari za Mkataba wa Helgoland-Zanzibar wa tarehe 1 Julai 1890 kati ya serikali za Uingereza na Ujerumani zilimoelewana juu ya mipaka ya maeneo yao katika Afrika. Waingereza walikuwa wameshtushwa na matendo ya Peters ya kulenga Uganda. Serikali mpya ya Ujerumani ya chansella Caprivi iliona kuwa uhusiano mzuri na Uingereza ni muhimu kuliko kuongeza makoloni yaliyotazamwa na sehemu ya wanasiasa Ujerumani kwa mashaka.
|
20231101.sw_3216_34
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Katika mkataba huo Wajerumani walikubali kuwa maeneo ya Uganda, Zanzibar na nchi kaskazini kwa mstari kati ya Ziwa Viktoria (Nyanza) na mlima Kilimanjaro pamoja na Witu yawe chini ya athira ya Uingereza. Waingereza waliahidi kwamba watamshawishi Sultani wa Zanzibar kuwapatia Wajerumani pwani ya sehemu iliyoitwa baadaye "Tanganyika". Mapatano mengine yalihusu mipaka kati ya maeneo ya Waingereza na Wajerumani huko Afrika ya Magharibi na kisiwa cha Helgoland katika Bahari ya Kaskazini.
|
20231101.sw_3216_35
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Peters aliona safari yake ilikuwa bure kabisa. Alisikitika na kufoka dhidi ya wanasiasa huko Berlin. Aliporudi Ujerumani tena alijiunga na wengine waliodai siasa kali ya ukoloni akawa mmojawapo wa waanzilishi wa "Jumuiya ya Wajerumani Wote" (Alldeutscher Verband). Jumuiya hiyo ilitangaza utaifa mkali, chuki dhidi ya mataifa majirani na Wayahudi, dhaurau dhidi ya watu wenye rangi tofauti na madai ya kuwa Ujerumani ilistahili maeneo makubwa zaidi katika Ulaya na katika mabara mengine.
|
20231101.sw_3216_36
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Baada ya Peters kurudi Berlin sehemu ya wanasiasa na magazeti walimshangilia na kumsheherekea kama shujaa wa kitaifa aliyezuiwa na waoga serikalini waliothamini uhusiano na watu wa nje kama Waingereza kuliko masilahi ya taifa.
|
20231101.sw_3216_37
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Mwaka 1891 serikali iliamua kutumia maarifa ya Peters kwa kumpa cheo cha "Kamishma wa Kaisari katika eneo la Kilimanjaro". Kazi yake kuu ilikuwa kuelewana na Waingereza kuhusu mpaka kamili kati ya sehemu za Wajerumani na Waingereza. Pia alikuwa mkuu wa utawala wa kikoloni wa eneo hilo.
|
20231101.sw_3216_38
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Akiwa mwakilishi wa Ujerumani Kilimajaro, Peters alikuwa na mabinti wenyeji aliowatumia kama wapenzi wake. Usiku wa tarehe 18 Oktoba 1891 Peters alimkuta binti Yagodja akilala pamoja na Mabruk, mtumishi wa kiume. Peters alikasirika mno akaita mara moja kamati ya mahakama akiwa yeye mwenyewe mwenyekiti. Mabruk alihukumiwa anyongwe. Yagodja alikimbia lakini akakamatwa mnamo Januari 1892 akapigwa viboko na kunyongwa naye.
|
20231101.sw_3216_39
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Katika hasira yake Peters aliamuru hata kijiji cha binti huyo katika eneo la Rombo kichomwe moto. Wachagga wa Rombo walichukua silaha na kujihami. Hasira ya Peters ilisababisha vita vya miezi kadhaa, vijiji vingi viliharibika na watu kufa.
|
20231101.sw_3216_40
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Mnamo Aprili 1892 gavana Mjerumani von Soden mjini Daressalaam alipokea barua kutoka kwa mmisionari Mwingereza Smythies alimoandika sababu za vita Kilimanjaro kuwa ni unyama wa Peters. Von Soden alifanya utafiti akatuma taarifa juu ya matendo ya Peters kwenda Berlin. Gavana aliandika ya kwamba kwa maoni yake adhabu za kifo hazikuwa za haki, kwa sababu Peters alitumia madaraka yake vibaya kwa kiburi na kisasi cha binafsi.
|
20231101.sw_3216_41
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Awali serikali ya Berlin ilipendelea kutochukua hatua dhidi ya Peters. Gavana von Soden aliona aibu ya kuwa Peters alitenda maovu hayo wakati ana wajibu kwa ajili ya koloni, lakini hakuwa na uwezo wa kumwondoa madarakani kwa sababu ya cheo chake Peters. Von Soden alimsisitizia kuacha cheo chake hadi mwishoni Peters akajiuzulu mwaka 1893.
|
20231101.sw_3216_42
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Mambo yalibadilika baada ya wabunge wa upinzani katika "Reichstag" kupata habari za Peters na kuuliza maswali bungeni. Peters aliitwa arudi Berlin akapewa kazi wizarani. Kamati ya nidhamu ilifungua kesi dhidi yake na kumfanyia utafiti.
|
20231101.sw_3216_43
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Peters alipoona mambo yanaweza kwenda vibaya aliomba kupumzika, akahamia London. Kamati ya nidhamu iliamua tarehe 24 Aprili 1897 kuwa Peters alikosa. Alifutwa katika utumishi wa serikali pamoja na kupoteza haki za pensheni (malipo ya uzeeni). Mahakama kuu ya nidhamu ilirudia tamko hilo vikali zaidi Peters alipokata rufaa.
|
20231101.sw_3216_44
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Alipokaa tena London Peters aliunda makampuni ya kutafuta dhahabu Kusini mwa Afrika kwa jina la Dr. Carl Peters Estates and Exploration Co. na South East Africa Ltd. akasafiri mara sita kwenda Zimbabwe, Msumbiji na Afrika Kusini.
|
20231101.sw_3216_45
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Mwaka 1905 Kaisari Wilhelm II, aliyekuwa mshabiki wa Peters, alimpa haki ya kutumia tena kwa heshima yake cheo cha “Kamishna wa Kaisari”.
|
20231101.sw_3216_46
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Mwanzoni mwa Vita Kuu ya Kwanza ya Dunia alirudi Ujerumani kwa sababu makampuni yake katika himaya ya Uingereza yalinyimwa nafasi kama mali ya adui. Kaisari alimsaidia tena kwa kumpa pensheni kutoka makisio yake binafsi.
|
20231101.sw_3216_47
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Karl Peters aliaga dunia kabla ya mwisho wa vita tarehe 10 Septemba 1918. Hakukumbukwa sana isipokuwa na vikundi kadhaa vilivyodai Ujerumani irudishiwe makoloni yake iliyonyang’anywa baada ya vita.
|
20231101.sw_3216_48
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Tangu mwaka 1933 serikali ya Adolf Hitler ilimkumbuka na kumheshimu ikimtambua kama mtangulizi wa itikadi yake. Barabara na viwanja katika miji mbalimbali vikapewa jina lake.
|
20231101.sw_3216_49
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Mwaka 1936 Adolf Hitler alitamka kwa amri ya pekee kuwa hukumu dhidi ya Peters ifutwe na mjane wake apewe pensheni yake.
|
20231101.sw_3216_50
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Karl%20Peters
|
Karl Peters
|
Baadaye barabara zilizoitwa kwa jina la Peters zilibadilishiwa jina kwa sababu miji kadhaa iliona ni aibu kutunza kumbukumbu yake kwa njia hiyo.
|
20231101.sw_3226_0
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Unajimu
|
Unajimu
|
Unajimu (wakati mwingine pia: astrolojia kutoka Kiingereza: "astrology") ni mafundisho yasiyo ya kisayansi juu ya uhusiano kati ya nyota na maisha hapa duniani. Wafuasi wa unajimu hufundisha ya kwamba nyota zinaathiri maisha ya watu na matukio duniani kama amani, vita au maafa. Hapa huangalia hasa makundinyota yaliyopo kwenye mzingo wa zodiaki ambazo ziliitwa "Buruji za Falaki" katika utamaduni wa Waswahili. Siku hizi wanajimu huziita zaidi "alama za nyota".
|
20231101.sw_3226_1
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Unajimu
|
Unajimu
|
Unajimu na astronomia zilianza pamoja kama kazi ileile ya kutazama na kuelewa nyota zikaendelea pamoja kwa karne nyingi. Tangu mwanzo wa sayansi ya kisasa takriban miaka 500 iliyopita wataalamu walitambua tabia za nyota kuwa magimba ya angani yenye sifa za kifizikia si pepo, roho au miungu wanaoweza kutawala dunia au wanadamu. Kwa hiyo njia za unajimu (astrolojia) na astronomia zimeachana tangu karne kadhaa. Lakini miaka 400 iliyopita wanasayansi muhimu kama Tycho Brahe, Johannes Kepler, Giordano Bruno au Galileo Galilei walitengeneza horoskopi, ingawa waliweka misingi ya astronomia ya kisasa.
|
20231101.sw_3226_2
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Unajimu
|
Unajimu
|
Siku hizi wanajimu hawaangalii tena nyota wakitumia mapokeo ya elimu yao kujadili hatma ya binadamu. Hapo hawafuati mbinu zinazokubaliwa katika sayansi. Kinyume chake wanaastronomia wanaangalia nyota kwa njia ya kuzitazama, kupima mwanga wao na kujadili tabia za nyota, si ya binadamu, kwa kutumia matokeo ya sayansi nyingine kama vile fizikia, kemia au biolojia.
|
20231101.sw_3226_3
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Unajimu
|
Unajimu
|
Nyota zinaonekana wakati wa usiku kwa kufuatana na mwendo wa dunia yetu kuzunguka jua. Kwa namna hiyo kuonekana kwa nyota kunalingana na majira ya mwaka. Kwa hiyo katika dunia kabla ya kupatikana kwa kalenda watazamaji wa nyota waliweza kutabiri mabadiliko ya hali ya hewa, kuja kwa majira ya mvua, baridi, joto na kadhalika. Kati ya nyota zilizotazamwa hivyo ni, kwa mfano, Kilimia na Zuhura.
|
20231101.sw_3226_4
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Unajimu
|
Unajimu
|
Kwa mfano kuonekana kwa nyota fulani (hii inategemea mahali duniani) inaweza kuwa alama ya kwamba mvua ni karibu, au majira ya baridi yanaanza. Sababu yake ni ya kwamba nyota huonekana kwa vipindi fulani wa mwaka tu; kwa nyakati nyingine ziko angani kwenye mchana ambako nuru ya jua inaficha nyota zote hazionekani tena. masaa ya usiku kuna vipindi ambako nyota fulani zinaonekana vizuri angani juu kabisa na kwa njia hiyo zinaweza kutambuliwa kama ishara za majira.
|
20231101.sw_3226_5
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Unajimu
|
Unajimu
|
Leo hii watalaamu wengi huamini ya kwamba hapo ndipo msingi muhimu wa imani ya kwamba nyota zinaathiri maisha duniani.
|
20231101.sw_3226_6
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Unajimu
|
Unajimu
|
Watu wa kale walikuwa hodari sana kutazama nyota na kutambua mabadiliko yake katika mwendo wa wakati. Hali hii haieleweki kwa urahisi na watu wa leo, waliozoea nuru ya taa za umeme, wakitumia wakati wa usiku kutazama TV au kompyuta. Lakini kwa watu wa kale - jinsi ilivyo hadi leo kwa watu wengi vijijini au porini - nyota na Mwezi vilikuwa taa, hasa wakati wa usiku.
|
20231101.sw_3226_7
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Unajimu
|
Unajimu
|
Uhusiano ulioonekana kati ya mabadiliko ya nyota na mabadiliko ya majira yalianzisha elimu ya kalenda pamoja na unajimu na astronomia.
|
20231101.sw_3226_8
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Unajimu
|
Unajimu
|
Kwa wazee hao ilionekana kama nyota fulani inatawala majira, hali ya hewa na hivyo maisha ya binadamu kwa sababu maisha ya jamii yalitegemea majira na mwendo wa mvua, ukame, baridi au joto. Hapo ni asili ya kuziangalia nyota kama miungu au pepo wenye uwezo fulani. Hasa tabia ya hali ya hewa ya kuchelewa au kuwahi kidogo ilijenga imani ya kwamba kuchelewa kwa mvua ni dalili ya hasira ya mungu yule anayeonekana katika nyota fulani.
|
20231101.sw_3226_9
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Unajimu
|
Unajimu
|
Tangu zamani watu walitazama nyota zilizoonekana pamoja kama kundinyota kama nukta angani na kuwaza kuwa na mistari kati yake, hivyo kuona picha ya watu, wanyama au miungu. Ni hasa makundinyota 12 ya aina hii yaliyorudia kila mwaka kukaa juu kwenye anga wakati wa mwezi fulani. Makundinyota hayo yalichukuliwa kama "watawala" wa kipindi ambako zilionekana juu angani wakati wa usiku na kwa pamoja zinafanya "zodiaki" yaani ufuatano wa makundinyota yaliyoaminiwa kuwa muhimu.
|
20231101.sw_3226_10
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Unajimu
|
Unajimu
|
Unajimu unafundisha kwamba kila kundinyota huwa na tabia fulani na mtu mtu aliyezaliwa "chini" ya nyota hizi anapokea tabia za pekee kulingana na nyota zake. Hayo makundinyota ya zodiaki yaliunganishwa na athari iliyoaminiwa kutokea kwa sayari ambazo zilipewa pia tabia zake. Hayo yote ni mfumo usioeleweka kirahisi na kuwa msingi wa horoskopi.
|
20231101.sw_3226_11
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Unajimu
|
Unajimu
|
Hadi leo chini ya vichwa kama "Nyota zinasema" magazeti mengi huchapisha namna za utabiri wa kila wiki kwa watu kufuatana na tarehe zao za kuzaliwa.
|
20231101.sw_3226_12
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Unajimu
|
Unajimu
|
Ukristo unatazama mafundisho hayo kama ushirikina na matumizi ya horoskopi kama dhambi dhidi ya amri ya kwanza ya Mungu.
|
20231101.sw_3231_0
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Nigeria
|
Nigeria
|
Nigeria (kwa Kiswahili pia: Nijeria au Naijeria) ni nchi ya Afrika ya Magharibi kwenye pwani ya Bahari Atlantiki.
|
20231101.sw_3231_1
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Nigeria
|
Nigeria
|
Nigeria imepata uhuru wake tarehe 1 Oktoba 1960, ikiunganisha maeneo ya koloni la Nigeria na sehemu ya kaskazini ya eneo lindwa la Kamerun ya Kiingereza.
|
20231101.sw_3231_2
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Nigeria
|
Nigeria
|
Kwa sasa ni nchi ya Afrika yenye watu wengi na uchumi mkubwa kuliko zote. Kimataifa, ni ya 7 kwa idadi ya watu na ya 20 kwa uchumi.
|
20231101.sw_3231_3
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Nigeria
|
Nigeria
|
Nigeria inaunganisha maeneo tofauti sana ikiwa na msitu wa mvua upande wa kusini kupitia nchi ya savana hadi kanda ya Sahel na mwanzo wa jangwa la Sahara kaskazini kabisa.
|
20231101.sw_3231_4
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Nigeria
|
Nigeria
|
Hali ya hewa ni ya kitropiki. Kusini kuna mvua mwaka wote lakini kaskazini mwa nchi kuna ukame kati ya Novemba na Aprili.
|
20231101.sw_3231_5
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Nigeria
|
Nigeria
|
Mito mikubwa ni mto Niger na mto Benue; yote miwili inakutana na kuishia katika delta ya Niger ambayo ni kati ya delta kubwa zaidi duniani.
|
20231101.sw_3231_6
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Nigeria
|
Nigeria
|
Mji mkubwa zaidi ni Lagos (mji mkuu wa zamani) ukiwa na wakazi 15,000,000. Kati ya miji mingine kuna Abuja, Kano, Ibadan, Oshogbo, Ilorin, Abeokuta, Ogbomosho na Port Harcourt.
|
20231101.sw_3231_7
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Nigeria
|
Nigeria
|
Tangu mnamo 500 KK kulikuwa na Utamaduni wa Nok kaskazini mwa Nigeria. Unajulikana tu kutokana na sanamu kubwa za watu zilizotengenezwa kwa terakota (udongo wa kuchomwa) ambazo zilitengenezwa kati ya 500 KK na 200 BK kufuatana na vipimo vya rediokaboni.
|
20231101.sw_3231_8
|
https://sw.wikipedia.org/wiki/Nigeria
|
Nigeria
|
Katika kusini milki ya Nri kati ya Waigbo ilianza kabla ya karne ya 10 BK ikaendelea hadi kumezwa na koloni la Uingereza mwaka 1911. Nri ilitawaliwa na mfalme (Eze Nri) na mji wa Nri huangaliwa kama chanzo cha utamaduni wa Waigbo.
|
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.